ΤΟ ΑΝΑΚΤΟΡΟ ΤΟΥ ΝΕΣΤΟΡΑ

Η επίσκεψη μας στο Ανάκτορο του Νέστορα αποτελεί τμήμα της εξόρμησης μας στην Κυπαρισσία. Με την ευκαιρία της εγγύτητας στην περιοχή, δεν θα μπορούσαμε παρά να αναζητήσουμε  στις αρχαίες ατραπούς της Ιστοριας, τα χνάρια του μεγαλείου του Μυκηναικού μας Πολιτισμού , μιας παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς . Παρακάτω θα προσπαθήσω να σας μεταφέρω, μέσω μιας εικονικής περιήγησης στο μνημείο , στην αίγλη και το ιστορικό μεγαλείο του Ανακτόρου.

Το Ανάκτορο του Νέστορος, στον λόφο του Άνω Εγκλιανού σε υψόμετρο 150 μέτρα ,είναι το καλύτερα σωζόμενο μυκηναϊκό ανακτορικό συγκρότημα στην ηπειρωτική Ελλάδα και το δεύτερο μεγάλο κέντρο του Μυκηναϊκού Πολιτισμού μετά τις Μυκήνες.

Ο αρχαιολογικός χώρος βρίσκεται  κοντά στο δρόμο Χώρας - Πύλου, περίπου 4 χιλιόμετρα νότια της Χώρας και 17 χιλιόμετρα βόρεια της Πύλου. 

Είναι κεντρικό μέγαρο της Ύστερης Ελλαδικής Εποχής, που περιβάλλεται από οχυρωματικό περίβολο. Ήταν διώροφο κτίριο που περιελάμβανε αποθηκευτικούς χώρους, εργαστήρια, λουτρά, φωταγωγούς, χώρους υποδοχής και κεντρικό σύστημα αποχέτευσης. Δεσπόζει σε περίοπτη και στρατηγική θέση και αποτελεί προϊόν πρωτοποριακού αρχιτεκτονικού σχεδιασμού και έμπειρων τεχνιτών με σαφείς μινωικές επιδράσεις και καλλιτεχνική εξωστρέφεια. Το επιβλητικό του μέγεθος και το πλήθος των διαμερισμάτων του είναι εντυπωσιακά. Οι πολύχρωμες και περίτεχνες ζωγραφικές διακοσμήσεις του αποπνέουν εκλεπτυσμένη πολυτέλεια . Οι πινακίδες Γραμμικής Β γραφής, πιστοποιούν την εφαρμογή ενός σύνθετου διοικητικού και οικονομικού συστήματος, στο εκτεταμένο βασίλειο της Πυλου τον 13 αιώνα πΧ όπου την απόλυτη κυριαρχία κατέχει και επιδεικνυει ο άρχοντας του Εγκλιανου. Η ανάμνηση του ένδοξου βασιλείου φαίνεται πως παρέμεινε άσβεστη στην εποχή του Ομήρου ( 8 αιώνα π.Χ) αλλά και στα χρόνια του περιηγητή Παυσανία ( 2 αιώνα πΧ ) . Κατά τη διάρκεια της ανασκαφής του, το 1939, ταυτοποιήθηκαν επίσης περίπου 1.000 πινακίδες της γραμμικής Β. Επίσης ανακαλύφθηκαν πολλά καλλιτεχνικά αντικείμενα που χρονολογούνται από το 1300 π.Χ.. Αυτές οι αρχαίες παραδόσεις καθοδήγησαν τους αρχαιολόγους του 20ού αιώνα μΧ στην αποκάλυψη του ανακτορικού συγκροτήματος εγκαινιάζοντας μια νέα εποχή στην ερεύνα του μυκηναϊκού παρελθόντος στη Μεσσηνία

Η Γραμμική Α είναι η γραφή που χρησιμοποιούσαν οι Mινωίτες την εποχή του χαλκού. Η γραφή αυτή θεωρείται από πολλούς πρόγονος της Γραμμικής Β, η οποία είναι μυκηναϊκή, και του κυπρομινωικού συλλαβαρίου το οποίο είναι μη αποκρυπτογραφημένο. Όπως και η Γραμμική Β, έτσι και η Γραμμική Α είναι αποτυπωμένη κυρίως σε πήλινες πινακίδες. Τέτοιες πινακίδες έχουν βρεθεί στην Κνωσό, στη Φαιστό, στην Αγία Τριάδα, στα Μάλια, στα Χανιά, στις Αρχάνες κ.α. αλλά και εκτός Κρήτης στη Μήλο, στην Κέα, στα Κύθηρα, στη Θήρα, στη Μίλητο και στην Τροία. Χρονολογείται πριν την έλευση των Μυκηναίων στην Κρήτη, από το 1800 ως το 1450 π.Χ. περίπου.Η Γραμμική Α αποτελείται όπως και η Γραμμική Β από συλλαβογράμματα (χαρακτήρες με συγκεκριμένη συλλαβική φωνητική αξία) και ιδεογράμματα (ή λογογράμματα, χαρακτήρες που αντιπροσωπεύουν αντικείμενα). Έχουν βρεθεί περί τα 60-70 συλλαβογράμματα και 60 ιδεογράμματα. Περίπου τα μισά από αυτά είναι κοινά με τους χαρακτήρες της Γραμμικής Β, κάτι που οδήγησε στην εικασία ότι η Α είναι πρόγονός της.

Το Ανάκτορο του Νέστορα θεωρείται ότι κτίστηκε τον 13ο αιώνα π.Χ. από το βασιλιά Νέστορα, ο οποίος μνημονεύεται πολλές φορές από τον Όμηρο. Στα έπη του, τον παρουσιάζει ως σοφό και συνετό γέροντα, που οι συμβουλές του ακούγονται με σεβασμό από όλους τους Αχαιούς. Ωστόσο, από μερικούς ιστορικούς μελετητές θεωρείται ότι ο Νέστωρ ήταν διοικητικός τίτλος και αξίωμα παρά αναφορά σε συγκεκριμένο πρόσωπο. Σήμερα το όνομα Νέστωρ είναι τιμητικός τίτλος για τον γηραιότερο από τους παρευρισκόμενους σε επιστημονικούς κύκλους. 

Το Ανάκτορο βρίσκεται στη περιοχή που βρισκόταν η Αρχαία Πύλος. Η Αρχαία Πύλος αναφέρεται από τον Όμηρο ως το Βασίλειο του Νέστορα που, σύμφωνα με την παράδοση, όπως την καταγράφει και ο Παυσανίας, στο έργο του «Ελλάδος περιήγησις - Μεσσηνιακά» ιδρύθηκε απ' τον μυθικό Πύλο και αρχικά ονομαζόταν Κορυφάσιον (χερσόνησο του Κορυφασίου), όπως και η χερσόνησος στην οποία βρισκόταν. Στη συνέχεια επονομάσθηκε Νηλήιον προς τιμή του βασιλιά Νηλέα πατέρα του βασιλιά Νέστορα και στη συνέχεια Πύλος ( PU- RO ).

Η Επικράτεια της Πύλου διαιρείτο σε δύο μεγάλες διοικητικές περιφέρειες την Εντεύθεν Επαρχία στα δυτικά και την Εκείθεν Επαρχία στα ανατολικά.

Τη στρατηγική θέση του Ανακτόρου του Νέστορα, αποδεικνύει η σχετική απόσταση από την κλασσική Ακρόπολη της Πύλου, που βρισκόταν πάνω στη χερσόνησο του Κορυφασίου, (στην οποία σήμερα βρίσκεται το φράγκικο κάστρο Παλαιόκαστρο Ναυαρίνου), στο βόρειο άκρο του κόλπου Ναυαρίνου, απέναντι από την ιστορική νήσο Σφακτηρία και ουσιαστικά ήλεγχε τη νότια άκρη της χερσονήσου. 

ΦΥΣΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΣΕ ΑΠΟΛΥΤΗ ΑΡΜΟΝΙΑ

Στο σημείο αυτό εκτός από τμήμα της πόλης βρισκόταν και το επίνειο, το λιμάνι της αρχαίας Πύλου. Ένας μικρός πορθμός, που αποτελεί τη φυσική βόρεια είσοδο του κόλπου του Ναβαρίνου, το ''Στενό της Συκιάς'', το χωρίζει από τη Σφακτηρία. Το ακρωτήρι, φύσει οχυρή θέση με απόκρημνη και βραχώδη διαμόρφωση και με τη θάλασσα σχεδόν ολόγυρα, περιβρέχεται δυτικά και νότια από το Ιόνιο πέλαγος, βόρεια από τον όρμο της Βοϊδοκοιλιάς, και ανατολικά εν μέρει από τη λιμνοθάλασσα του Οσμάναγα (ή Διβάρι - 2η σε μέγεθος λιμνοθάλασσα της Ελλάδας μετά από αυτήν της Λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου, σήμερα από τους σημαντικότερους υδροβιότοπους των Βαλκανίων που υποστηρίζεται από δίκτυο «NATURA 2000» ). Από τη στρατηγική αυτή θέση της κλασικής Ακρόπολης της Πύλου εποπτευόταν ο θαλάσσιος χώρος από τη νήσο Πρώτη (Μαραθονήσι) μέχρι τις Μεσσηνιακές Οινούσσες (Σαπιέντζα, Σχίζα, Αγία Μαριανή Μεσσηνίας ή Αμαριανή και Βενέτικο Μεσσηνίας).

Το συγκρότημα του ανακτόρου σε γενικές γραμμές είναι ένα υπερσύνολο που αποτελείται από τέσσερα βασικά κτίσματα (νοτιοδυτικό, κεντρικό, βορειοανατολικό, αποθήκη οίνου), που με τη σειρά τους διαχωρίζονται σε έναν μεγάλο αριθμό διαμερισμάτων, 105 τον αριθμό, σύμφωνα με τους υπολογισμούς των αρχαιολόγων. Το κεντρικό Κτίριο, ήταν σίγουρα η βασιλική κατοικία. Στα νοτιοδυτικά, μια άλλη κτηριακή εγκατάσταση, μικρότερη απ´ το Κεντρικό Κτίριο αλλά αρκετά μεγάλη, είναι ίσως το λεγόμενο NΔ ανάκτορο, που διέθετε και πρώτο όροφο κτισμένο με πλίνθους, ενώ κατά τον 13ο αι. π.X. κτίσθηκε δίπλα στο NΔ πρόδρομο το κυρίως ανάκτορο, που, μέχρι το 1200 π.X., υπέστη διάφορες μετατροπές και επεκτάσεις αλλά και τα δύο χρησίμευσαν ως χώρος κατοικήσιμων δωματίων ολόκληρο τον 13ον αιώνα, ώσπου καταστράφηκαν γύρω στα 1200 π.Χ. πιθανότατα από τους Δωριεις. Εκτός από τα καθαυτά κατοικήσιμα δωμάτια, τις αποθήκες και τις σκευοθήκες, το καθένα από τα δύο μεγάλα κτηριακά συγκροτήματα είχε τα επίσημα διαμερίσματά του, καθώς και μία ξέχωρη αποθήκη κρασιού, που βρισκόταν στο πίσω μέρος και προς τα δεξιά του καθενός. Υπήρχε, επίσης, στα βορειοανατολικά, ένα ανεξάρτητο αρκετά μεγάλο κτήριο, που μπορούσε να ήταν εργαστήριο. Εκεί φαίνεται πως αποθηκεύονταν εξαρτήματα αρμάτων και γίνονταν επισκευές σε μετάλλικα και δερμάτινα είδη. Στα βορειοδυτικά του Εργαστηρίου, ανάμεσα σ´ αυτό και στην αποθήκη του κρασιού και πίσω από το Κεντρικό Κτήριο, υπήρχαν επίσης μερικά μικρότερα κτίσματα, καταλύματα ίσως για τους σκλάβους και τους υπηρέτες. Συνοψίζοντας τα κύρια κτίρια του Ανακτόρου είναι το νοτιοδυτικό, το κεντρικό, το βορειοανατολικό και οι αποθήκες οίνου, ελαίου και σιταριού ενώ υπάρχουν και κάποια μικρότερα κτίσματα.

Στην κατασκευή του ανακτόρου χρησιμοποιήθηκε ως βασικό δομικό υλικό, το ξύλο. Οι κίονες, τα πλαίσια για τις πόρτες, οι οροφές και οι στέγες ήταν επίσης φτιαγμένα από ξύλο. Ακόμη και οι πέτρινοι τοίχοι είχαν χτιστεί με σύστημα ξυλοδεσιάς που του προσέδωσε μεγαλύτερη στερεότητα, αλλά και συνετέλεσε και στην γρηγορότερη καταστροφή του, από πυρκαγιά, το 1200 π.Χ., μόλις μετά από έναν αιώνα, από την κατασκευή του περί το 1300 π.Χ. Σε όλες τις πλευρές του ανακτόρου, για τις προσόψεις των εξωτερικών τοίχων χρησιμοποιήθηκαν λαξευμένοι ορθογώνιοι πωρόλιθοι. Οι εσωτερικοί τοίχοι χτίστηκαν κυρίως από κοινές, ακατέργαστες, μικρές ή μεγαλύτερες πέτρες, αν και χρησιμοποιήθηκαν μαζί και μεγάλα αγκωνάρια. Σε ψηλά σημεία στους τοίχους, υπήρχαν ανοίγματα για φυσικό φωτισμό του Ανακτόρου, αν και υπήρχαν και άλλες δυνατότητες τεχνητού φωτισμού. Οι εσωτερικοί τοίχοι είχαν επίχρισμα από ασβεστοκονίαμα και οι σπουδαιότεροι χώροι ήταν στολισμένοι με τοιχογραφίες.

Υδατογραφίες από βρετανό αρχιτέκτονα και ζωγράφο Piet de Jong ( 1887 – 1967 ) Φιλοτέχνησε σε υδατογραφίες και σχέδια, αναπαραστάσεις του ανακτόρου και των διακοσμήσεων του. Μέχρι και σήμερα θεωρούνται έργα αναφοράς για την εικονογραφία της Ύστερης εποχής του Χαλκού στην Ελλάδα.

Η τέχνη της τοιχογραφίας έχει τις ρίζες της στη Μινωική Κρήτη και στα τέλη του 16 αι πΧ διαδίδεται σε όλο το Αιγαίο. Οι τοιχογραφίες αποτελούν βασικό στοιχείο της διακόσμησης στο ανάκτορο του Νέστορος. Τα θέματα τους είναι κοσμικά ( κυνήγι η μάχες ) με συμβολικό η θρησκευτικό χαρακτήρα ( γρύπες η πολυπρόσωπες πομπές ) κάποιες φορές εμπνεόμενα από το φυσικό περιβάλλον η αποτελούνται από απλά διακοσμητικά μοτίβα. Φαίνεται ότι τα εικονογραφικά θέματα επιλεγόταν εν μέρει ανάλογα με την λειτουργία των χώρων που επρόκειτο να διακοσμήσουν οι τοιχογραφίες.

Πρόσφατες μελέτες βασιζόμενες σε σύγχρονες τεχνικές αναλύσεων απέδειξαν ότι οι καλλιτέχνες του ανάκτορου ζωγράφιζαν με αυγοτέμπερα και χρησιμοποιούσαν οργανικά συνδετικά υλικά όπως αβγό,ζωική κόλλα και φυτικά κόμμεα .Τα χρώματα ήταν φυσικής προέλευσης και προέκυπταν κυρίως από την επεξεργασία ορυκτών. Στις πρόσφατες μελέτες διαπιστώθηκε επίσης ευρεία χρήση αποχρώσεων από άλλες οργανικές χρωστικές ουσίες όπως το μωβ από το κοχύλι της πορφύρας. 

Είσοδος - Πρόπυλο

Η βασική είσοδος προς το Κεντρικό Κτίριο του ανακτόρου βρισκόταν στη νοτιοανατολική πλευρά, για να δέχεται όσο το δυνατόν περισσότερο φως.  Η είσοδος ήταν ένα απλό Πρόπυλο με ένα κίονα εμπρός κι άλλον ένα πίσω σε κάθε πρόσοψη. Σώζονται οι πέτρινες βάσεις των κιόνων περιτριγυρισμένες με ζωνάρια από το κονίαμα που διακοσμούσε το κάτω μέρος της κολόνας .Το πρόπυλο αυτό επέτρεπε την είσοδο στην εσωτερική αυλή, από όπου υπήρχε πρόσβαση, κατά τις τελευταίες μετατροπές, αριστερά προς τα δωμάτια του αρχείου-λογιστηρίου,  για την παρακολούθηση της παραγωγής και της διακίνησης των διαφόρων προϊόντων και στη συνέχεια πρόσβαση προς βορειοδυτικά προς το κυρίως ανάκτορο. 

Κεντρικό Κτίριο

Καθώς μπαίνει ο επισκέπτης μετά το εξωτερικό Πρόπυλο συναντά αριστερά τη θέση του φρουρού, που φύλαγε την κύρια είσοδο, και την πόρτα που οδηγούσε στα δύο μικρά συνεχόμενα δωμάτια, όπου μάλλον ήταν εγκατεστημένος ο εντεταλμένος για την είσπραξη των φόρων. Στα δύο αυτά δωμάτια βρέθηκαν σχεδόν χίλιες πινακίδες και θραύσματα, με επιγραφές στη γραμμική Β γραφή.  Τον Ιούνιο του 1952 ο Μάικλ Βέντρις  πέτυχε να αποκρυπτογραφήσει τη Γραμμική Β γραφή, που αποδείχτηκε πως ήταν ένα παλαιότερο είδος ελληνικής γραφής. Τα κείμενα, που μπορούν τώρα σε σημαντικό μέρος τους ν α διαβαστούν, είναι λογιστικές καταστάσεις του διοικητικού γραφείου του ανακτόρου. Στα λογιστικά αυτά αρχεία περιλαμβάνονταν και κατάλογοι γυναικών, νέων και νεανίδων, που χωρίζονταν σε διάφορες ομάδες εργασίας.

Η ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΥΛΗ

Περνώντας την είσοδο μπαίνουμε στην εσωτερική υπαίθρια Αυλή. Αριστερά, ήταν δύο άλλα συνεχόμενα δωμάτια, πιθανώς το ένα αποθήκη για τρόφιμα και το άλλο Δωμάτιο Αναμονής, όπου μπορούσαν οι επισκέπτες να παραμένουν ώσπου να παρουσιαστούν στον βασιλέα. Το Δωμάτιο Αναμονής ήταν εφοδιασμένο με ένα θρανίο που είχε επίχρισμα από κονίαμα με γραπτή διακόσμηση. Εδώ μπορούσαν να κάθονται οι ξένοι περιμένοντας να τους καλέσουν.

Στη γωνία υπήρχε ένα πήλινο βάθρο με ζωγραφιές πάνω στο κονίαμά του. Περιείχε δύο μεγάλους πίθους μάλλον για κρασί. Το διπλανό δωμάτιο ήταν αποθήκη τροφίμων με εκατοντάδες κύλικες πάνω σε ξύλινα ράφια. Θα πρόσφεραν, λοιπόν, αναψυκτικά στους επισκέπτες την ώρα που περίμεναν. Οι κύλικες, αλλοιωμένες και υαλοποιημένες από τη μεγάλη θερμότητα, βρίσκονται τώρα σε σωρό πάνω στο δάπεδο, όπως έπεσαν, όταν κάηκαν τα ράφια με την πυρκαγιά που κατέστρεψε το ανάκτορο.

Όταν έφτανε η ώρα της παρουσιάσεως, κατευθύνονταν οι επισκέπτες προς την Αίθουσα με τις δύο κολώνες. Απ´ αυτές σώζονται μόνον οι πέτρινες βάσεις. Οι τοίχοι εδώ φαίνεται πως ήταν πλούσια διακοσμημένοι με ξύλινες επενδύσεις και φατνώματα. Δεξιά, πλάι στην είσοδο, υπάρχει η θέση για έναν άλλο φρουρό ή υπηρέτη. Από την πύλη μπαίνουμε στον Πρόδομο, που σαν την Αίθουσα, είχε πάτωμα επιχρισμένο με κονίαμα ζωγραφιστό και τοίχους με ζωηρόχρωμες τοιχογραφίες. Απέναντι, υπήρχε μια ακόμη πύλη, που την φύλαγε άλλος φρουρός. Από κει έμπαινε κανείς, στον επισημότερο ανακτορικό χώρο, την Αίθουσα του Θρόνου.

Αίθουσα του Θρόνου

Το σημαντικότερο διαμέρισμα στο ανάκτορο του Νέστορος, είναι φυσικά η λεγόμενη «Αίθουσα του θρόνου»,με την κυκλική της εστία. Η αίθουσα του θρόνου ήταν διακοσμημένη με υπέροχες έγχρωμες τοιχογραφίες, που αναπαριστούσαν διάφορα θέματα, ενώ ζωγραφική διακόσμηση υπήρχε και στο πάτωμα της αίθουσας. Η πλατιά αυτή αίθουσα ήταν φωτεινή και χαρούμενη με την πολύχρωμη διακόσμηση της. Στο κέντρο βρίσκεται η μεγάλη πήλινη λατρευτική εστία. Την πλαισίωναν τέσσερις ξύλινοι κίονες σε συμμετρική διάταξη, με λίθινες βάσεις, που στήριζαν υπερώο και ψηλό φωταγωγό ή οπαίο. Το τελευταίο θα χρησίμευε για φωτισμό και αερισμό, καθώς και για να φεύγει ο καπνός της εστίας από μια καπνοδόχο φτιαγμένη από δύο πήλινους σωλήνες, που περνούσαν μέσα από τη στέγη. Ο βασιλικός θρόνος βρισκόταν στη μέση σχεδόν του δεξιού τοίχου, αντικριστά στην εστία.Το πάτωμα ήταν χωρισμένο σε τετράγωνα, που το καθένα είχε γραμμικά κοσμήματα από κόκκινο, γαλάζιο, κίτρινο, άσπρο, μαύρο, ίσως και άλλα ακόμη χρώματα, ενώ μπροστά στο θρόνο υπήρχε, με σχετική φυσικότητα ζωγραφισμένο, ένα μεγάλο χταπόδι.

Κοντά στην εστία και δίπλα στη βάση του δυτικού κίονα βρέθηκε πήλινη τράπεζα προσφορών. Οι κίονες, με τις 32 ραβδώσεις τους, καθώς και όλα τα ξύλινα τμήματα της οροφής και του υπερώου ήταν ίσως διακοσμημένα με ζωηρά χρώματα. Νωπογραφίες σκέπαζαν τους τοίχους σε όλες τις πλευρές της αίθουσας. Έτσι, το βασιλικό θρόνο φρουρούσαν δύο όμοιοι αντικριστοί γρύπες, που ο καθένας πίσω του, σε βάθος, είχε και από ένα λιοντάρι. Κοντά στην ανατολική γωνία της αίθουσας βρέθηκαν κομμάτια από τοιχογραφία που εικονίζει ανδρική μορφή να παίζει λύρα καθισμένη πάνω σε βράχο.

Από μια σειρά διαδρόμων, προσεγγίζουμε διάφορα δωμάτια, που χρησίμευαν κυρίως ως αποθήκες, όπως φάνηκε από τα πήλινα αγγεία που βρέθηκαν σ' αυτό.  Άλλα δωμάτια χρησίμευαν για την αποθήκευση λαδιού, με μεγάλα πιθάρια, ενώ σε ένα από αυτά ανασκάφηκαν τμήματα από περισσότερα από 3.000 αγγεία. Αρχικά, φαίνεται πως υπήρχε σε κάθε πλευρά της Αίθουσας του Θρόνου ένας μακρύς διάδρομος που οδηγούσε στους διάφορους παράπλευρους χώρους. Δεξιά και αριστερά του πρόδομου βλέπουμε δύο κλιμακοστάσια (από το ένα σώζονται μόνο οχτώ σκαλοπάτια), που οδηγούσαν στον επάνω όροφο. 

Ο μακρόστενος χώρος, δίπλα στην Αίθουσα του Θρόνου, περιείχε πολλά μεγάλα αγγεία διαφόρων σχημάτων, πλήθος από μικροσκοπικά αναθηματικά αγγεία, καθώς και τμήμα τράπεζας προσφορών. Το δωμάτιο προς τα αριστερά, που κάποτε είχε σε όλες τις πλευρές του ξύλινα ράφια, περιείχε ακριβώς 2.853 κύπελλα ή κύλικες με υψηλό πόδι, όλα σπασμένα και θρυμματισμένα. Οι άλλες τρεις αποθήκες ήταν κι αυτές γεμάτες με οικιακά σκεύη σε διάφορα μεγέθη και σε 23 τουλάχιστον διαφορετικά σχήματα. Ο συνολικός αριθμός των αγγείων που βρέθηκαν σ΄ αυτούς τους χώρους ξεπέρασε τις 6.000.

ΟΙ ΑΠΟΘΗΚΕΣ ΕΛΑΙΟΥ

Ένα μεγάλο μέρος της αίθουσας του θρόνου περιβάλλεται από τις αποθήκες κοινού και αρωματικού ελαίου . Το έλαιο φυλασσόταν σε μεγάλα αποθηκευτικά πιθάρια ενσωματωμένα σε πήλινα θρανία , επιχρισμένα με ασβεστοκονίαμα. Στις πινακίδες αναφέρεται με το μυκηναϊκό όνομα e-ra-wo ( elawon – έλαιον ) λέξη που παραμένει ιδία μέχρι σήμερα Η παραγωγή και η διακίνηση αρωματικού ελαίου αποτελούσε σημαντική οικονομική δραστηριότητα του ανακτόρου και μια από τις πιο καλά οργανωμένες βιοτεχνίες του.Για την μεταφορά του χρησιμοποιούνταν οι ψευδοστομοι αμφορείς κατεξοχήν αγγεία του διαμετακομιστικού εμπορίου στη ανατολική μεσόγειο κατά την περίοδο 1450 1080 Πχ. Η χρήση του αρωματικού ελαίου συνδέεται με τις θρησκευτικές και ταφικές τελετές, την ιατρική αλλά και με την καθημερινή ζωή , όπως ήταν η επάλειψη μετα το λουτρό ή η επεξεργασία υφασμάτων

Η βιοτεχνία του αρωματικού ελαίου

Η παραγωγή και η διακίνηση αρωματικού ελαίου αποτελούσε μια ανθηρή βιοτεχνία στο ανάκτορο του Νέστορος. Στις πινακίδες Γραμμικής Β καταγράφεται η διανομή των πρώτων υλών στους αρωματοποιούς και οι διάφορες χρήσεις του αρωματικού ελαίου . Συνταγές αρωμάτων έχουν διασωθεί στα κείμενα του Διοσκουρίδη συγγραφέα του 1 αιώνα μΧ . Οι αρωματοποιοί αρχικά θα έβραζαν στο ελαιόλαδο στυπτικά βότανα όπως κύπερη και κολιανδρο για να κάμψουν τη φυσική του αντίσταση να απορροφά τις οσμές. Στη συνέχεια για να δώσουν το τελικό άρωμα θα εμβάπτιζαν στο λαδί για αρκετές ημέρες αρωματικά φυτά και βότανα όπως φασκόμηλο και τριαντάφυλλο . Το μαλλί ίσως χρησίμευε για το σούρωμα ενώ, με το μέλι οι αρωματοποιοί καλύπταν εσωτερικά τα δοχεία όπου έχυναν το ζεστό λάδι άλλα και τα χέρια τους για προστασία. Το αρωματικό έλαιο φυλασσόταν σε μεγάλα πιθάρια και μεταφερόταν σε μικρούς και μεγάλους ψευδοστομους αμφορείς . Μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως άρωμα , φαρμακευτική αλοιφή άλλα και για την επεξεργασία μάλλινων και λινών υφασμάτων ώστε να είναι μαλακά και λαμπερά. Προοριζόταν επίσης για λατρευτικούς σκοπούς ως προσφορά στους θεούς.

Το νοτιοδυτικό κτίριο ονομάστηκε το «Ανάκτορο του Νηλέα» , πατέρα του Νέστορος  και φαίνεται ότι χτίστηκε πριν την ανέγερση του κεντρικού κτιρίου, αλλά παρέμεινε σε χρήση ολόκληρο τον 13ο αιώνα.  Το συγκρότημα περιελάμβανε υπαίθριες αυλές, αποθήκη κρασιού, σκευοθήκες, λουτρό, διαδρόμους, φωταγωγό, κλιμακοστάσιο που οδηγούσε στον όροφο και μια διώροφη πυργοειδή κατασκευή. Από τον προθάλαμο διασώθηκαν θραύσματα τοιχογραφιών με παραστάσεις ζώων, πομπής πλοίων αλλά και μιας εντυπωσιακής σκηνής μάχης σε ποταμό.

Η βορειοανατολική πλευρά του Ανακτόρου. Στη βορειοανατολική πλευρά του Κεντρικού Κτηρίου διατηρείται το καλύτερα σωζόμενο τμήμα της αρχικής πρόσοψης του Ανακτόρου, σε ορισμένα σημεία στο ύψος περίπου ενός μέτρου , από τον τοίχο της οποίας διερχόταν πήλινος αγωγός, που διοχέτευε το Ανάκτορο με τρεχούμενο νερό. 

Boρειότερα της αυλής και εκτός των ορίων του Ανακτόρου είχε κατασκευασθεί ένα ανεξάρτητο, δίχωρο κτίσμα με σειρές πιθαριών στο εσωτερικό του. Από τα πήλινα σφραγίσματα που βρέθηκαν εντός του, το κτήριο ταυτίζεται με την Αποθήκη του Οίνου. 

To Μέγαρο της Βασίλισσας

Ηταν ένα αυτοτελές διαμέρισμα δίπλα στο φρουραρχείο. Περιλαμβάνει υπαίθρια περίκλειστη αυλή, εσωτερικούς διαδρόμους και βοηθητικούς χώρους, Η κεντρική αίθουσα ήταν ένα τετράγωνο κομψό δωμάτιο με τρεις εισόδους, πλούσια διακοσμημένο στην οροφή και στους τοίχους στο κέντρο του διασώζεται κυκλική εστία μικρότερη από την εστία στην Αίθουσα του Θρόνου αλλά παρόμοια διακοσμημένη με φλόγες, ζιγκ-ζαγκ και σπείρες. Οι τοίχοι της αίθουσας κοσμούνταν με νωπογραφίες που εικόνιζαν άγρια θηρία και μυθικά ζώα, όπως λέοντες και γρύπες. Οι νωπογραφίες και η εστία μαρτυρούν την επισημότητα του χώρου, ο οποίος ενδέχεται να μη συνδέεται απαραίτητα με τη βασίλισσα της οποίας τα διαμερίσματα ίσως βρίσκονταν στον άνω όροφο αλλά με τον επικεφαλής και τους αξιωματούχους της φρουράς.

Το λουτρό

Ταυτίστηκε από τον Carl Blegen, ανασκαφέα του ανακτόρου, με το βασιλικό λουτρό. Η ομηρική ασάμινθος, πήλινος λουτήρας με σπειροειδείς διακοσμήσεις, είναι ενσωματωμένη σε θρανίο. Πήλινο σκαλοπάτι διευκόλυνε τον λουόμενο να εισέλθει στον λουτήρα. Οι δύο μεγάλοι πίθοι εντός υψηλού, πήλινου θρανίου στη νότια γωνία του δωματίου χρησίμευαν πιθανόν για την αποθήκευση του νερού και αρωματικού ελαίου.
Στους πίθους και στον λουτήρα βρέθηκαν μικρές κύλικες, απαραίτητες για την έκχυση νερού στους λουόμενους. Το δωμάτιο του λουτρού με την πήλινη ασάμινθο μας βοηθά να φανταστούμε την ομηρική σκηνή, όπου η Πολυκάστη, κόρη του βασιλιά Νέστορα, λούζει και περιποιείται τον γιο του Οδυσσέα Τηλέμαχο κατά την παραμονή του στην Πύλο.

ΤΕΛΕΙΩΝΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΜΑΣ ΣΤΟ ΑΝΑΚΤΟΡΟ ΜΕ ΤΟΥΣ ΚΑΛΟΥΣ ΜΑΣ ΦΙΛΟΥΣ ΘΟΔΩΡΗ ΚΑΙ ΜΑΡΙΑ

Βγαίνοντας απο τον κυρίως αρχαιολογικο χώρο, περίπου 90 μέτρα από την πύλη, προς τα βορειοανατολικά, περνώντας μέσα από έναν ελαιώνα, φτάνει κανείς σ´ ένα θολωτό τάφο. Αποφασίζουμε να τον επισκεφθούμε πριν ξεκινήσουμε για την Μαραθόπολη όπου θα συνφάγομεν όλοι μαζί γιορτάζοντας τα παραδοσιακα Κούλουμα

Ο θολωτός τάφος, βορειοανατολικά του Ανακτόρου του Νέστορα

Περίπου 90 μέτρα από την πύλη, προς τα βορειοανατολικά, περνώντας μέσα από έναν ελαιώνα, φτάνει κανείς σ´ ένα θολωτό τάφο, που η θόλος του αναστηλώθηκε στα 1957 από την Ελληνική Αρχαιολογική Υπηρεσία. Αν και κτισμένος με μικρές πλακωτές πέτρες, είναι ωστόσο μεγάλος τάφος, με διάμετρο 9.35 μ. Η θόλος είχε καταρρεύσει μέχρι το επάνω μέρος του ανωφλιού και ο τάφος είχε γεμίσει με χώματα που βρέθηκαν τελείως ταραγμένα, γιατί προφανώς είχε συληθεί στην αρχαιότητα. Οι συλητές όμως ήταν ασυνήθιστα απρόσεκτοι, και γι´ αυτό μεγάλης αξίας ευρήματα απόμειναν στον τάφο. Ανάμεσα στα αντικείμενα που βρέθηκαν, περιλαμβάνονται πολλά χρυσά, μαζί και μια βασιλική σφραγίδα με παράσταση φτερωτού γρύπα, δύο δαχτυλίδια, κοσμήματα σε σχήμα γλαύκων, κι ένα περίαπτο σε σχήμα ασπίδας. Επίσης 250 χάντρες από αμέθυστο και διάφορους άλλους λίθους, καθώς και θραύσματα από χάλκινα όπλα κλπ. Στον θολωτό αυτό τάφο, διαπιστώθηκαν έθιμα ταφής απολύτως όμοια με αυτά των Μυκηνών, Θηβών και άλλων κέντρων της πρωτομυκηναϊκής εποχής (16ος αιώνας π.X.). 

Ο ΣΚΥΛΟΣ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ Η ΝΑΤΑΛΙΑ , ΛΑΤΡΗΣ ΤΩΝ ΤΕΤΡΑΠΟΔΩΝ ΦΙΛΩΝ ΜΑΣ

ΠΑΡΑ ΔΙΠΛΑ ΟΙ ΑΝΑΣΚΑΦΕΣ ΣΥΝΕΧΙΖΟΝΤΑΙ ΑΣΤΑΜΑΤΗΤΑ . Ο ΧΩΡΟΣ ΦΥΛΑΣΣΕΤΑΙ ΚΑΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΛΥΜΕΝΟΣ ΜΕ ΓΕΟΠΑΝΟ. Η ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ . ΟΙ ΘΗΣΑΥΡΟΙ ΤΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΝ ΤΗΝ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥΣ.

Ξεκινάμε να κατηφορίζουμε από τον λόφο του Εγκλιανού, η αφρικανική σκόνη θολώνει τον ορίζοντα μας , δεν μπορουμε να εποπτεύσουμε με σαφήνεια την πορεία μας. Έχοντας περιηγηθεί αρκετές φορές στην περιοχή αποφασίζω να δείξω στην Μαριλενα, την Ναταλία και την Δέσποινα ένα δείγμα του αιγιαλού , την εντυπωσιακή παραλία Ρωμανου , πριν καταλήξουμε μεσα από τους ατελειωτους ελαιωνες στην Μαραθόπολη για φαγητό. Οι δυνατοί νοτιδυτικοί άνεμοι δεν ήταν οι ιδανικές συνθήκες για να σταθεί κανείς στην ακτή , ωστόσο αρκετός κόσμος έκανε την προσπάθεια του να πετάξει τον Χαρταετό ..!

Φθάνοντας εξω απο την Μαραθόπολη στα νότια της , σταματάμε για μερικές αναμνηστικές φωτογραφίες 

Σήμερα η ομάδα μας είχε εμπλουτιστεί σημαντικά με νέες γνωριμίες και φίλους !! Είχαμε την τύχη λοιπόν να γνωρίσουμε νέους ανθρώπους ,να μοιραστουμε τις εμεπειρίες μας και να ανταλλάξουμε απόψεις απολαμβάνοντας θεσπέσιους σαρακοστιανούς μεζέδες, γιορτάζοντας έτσι με τον καλύτερο τρόπο την φετινή Σαρακοστή . Πόσο εύκολο είναι, άραγε, να επικοινωνήσουμε, να συν-αισθανθούμε, και εν τέλει να «σχετιστούμε» πραγματικά; Η ανάγκη για διαπροσωπικές σχέσεις και ανθρώπινη επικοινωνία αποτελεί σήμερα ίσως το μεγαλύτερο ζητούμενο των ανθρώπων. Η αναζήτηση της ανθρώπινης επαφής, της κατανόησης, της φροντίδας και της αλληλεγγύης είναι ίσως μια από τις όμορφες – κατα τη γνώμη μου – και μή αυτοκαταστροφικές διεξόδους (γιατί υπάρχουν και οι αυτοκαταστροφικές!) εντός κάποιων κοινωνικών καταστροφών που μπορεί να βιώνουμε, ο καθένας με τον μοναδικό και ιδιαίτερο τρόπο του….Εμείς μέσα από τα οδοιπορικά μας θα σας δείχνουμε αυτήν την όμορφη αναζήτηση , αναζητώντας την Ιστορία και θαυμάζοντας τις ομορφιές της Μητέρας Γης μας , όπως θα έλεγαν και οι ιθαγενείς Ινδιάνοι....