Ο Νέστος είναι ένα από τα πέντε μεγαλύτερα ποτάμια της Ελλάδας, ενώ ο ρους του οριοθετεί τα σύνορα ανάμεσα στη Μακεδονία και τη Θράκη και τις περιφερειακές ενότητες Καβάλας και Ξάνθης, έχοντας πρώτα διατρέξει την Π.Ε. Δράμας. Η συνολική του πορεία καλύπτει 243 χλμ, 130 από τα οποία βρίσκονται σε Ελληνικό έδαφος. Πηγάζει από τα όρη Ρίλα της Βουλγαρίας, ενώ εκβάλλει στο Θρακικό Πέλαγος ακριβώς απέναντι από τη Θάσο, αφού πρώτα έχει διασχίσει τους ορεινούς όγκους της Δυτικής Ροδόπης και το όρος Φαλακρό.

Το δέλτα του ποταμού, έκτασης 550.000 στρεμμάτων, αποτελεί 'Υδροβιότοπο Διεθνούς σημασίας και μέρος του Εθνικού Πάρκου που περιλαμβάνει τις λίμνες Βιστωνίδα και Ισμαρίδα. Εκτείνεται από τη Νέα Καρβάλη έως τα Άβδηρα, ενώ εκεί βρίσκεται και το παραποτάμιο δάσος, γνωστό και ως Μεγάλο Δάσος (Κοτζά Ορμάν). Πλούσια βλάστηση και πολλά είδη ζώων είναι τα χαρακτηριστικά του, ενώ η έκτασή του που κάποτε ξεπερνούσε τα 125.000 στρέμματα τώρα καλύπτει μόλις 4.600

Ο ποταμός Νέστος, σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, αποτελούσε το βόρειο όριο εξάπλωσης των λιονταριών στην Ελλάδα.! Σήμερα βρίσκουν καταφύγιο ή τροφή 300 είδη πουλιών, 30 είδη αρπακτικών, 11 είδη αμφιβίων, 21 είδη ερπετών, ενώ αρκετά είναι και τα είδη ψαριών που ζουν στις λιμνοθάλασσες του δέλτα.

Στη μυθολογία ο Νέστος ή Νέσσος γεννιέται στην αρχή του χρόνου πριν ακόμη γεννηθούν οι άνθρωποι. Γεννήθηκε μαζί με 12.456 ποταμούς και 3000 Νύμφες. Πατέρας του ήταν ο Ωκεανός και μητέρα του η Τηθύς.

Νέστος: Ένας ποταμός με τοπία αρχέγονης, καθηλωτικής ομορφιάς. Είναι και από μόνος του αιτία για να ταξιδέψετε στην Ξάνθη, διανύοντας εκτάσεις που θα σας μείνουν αξέχαστες !!!

Ο Νέστος λατρεύτηκε ως θεός στην αρχαιότητα. Σε καμιά αρχαία πηγή δεν γίνεται λόγος για ποταμοπλοϊα στο Νέστο. Είναι φανερό πως η ασταθής κοίτη του στον κάτω ρου, οι συχνές πλημμύρες του και η απόκρημνη περιοχή του μέσου και άνω ρου του απέκλειαν κάθε δυνατότητα ανάπλου του ποταμού. Λόγω μάλιστα της διαδρομής του μέσα από απόκρημνα και δύσβατα μέρη, δεν σχηματιζόταν ούτε κατά μήκος της κοίτης του κανένας φυσικός χερσαίος δρόμος, όπως συνέβαινε με τόσους άλλους ποταμούς, ώστε να εξασφάλιζε την επικοινωνία της θρακικής ενδοχώρας (άνω και μέσο ρου του) με τις ακτές του Βόρειου Αιγαίου. Επιπλέον, κατά μήκος του Νέστου δεν υπήρχαν πολλά περάσματα (πόροι) για τη διάβασή του κι έτσι δυσχεραινόταν, σε αρκετό βαθμό, ακόμη και η οριζόντια επικοινωνία μεταξύ Μακεδονίας και Θράκης. Στην πραγματικότητα δύο ήταν, όπως και σήμερα, τα περάσματα του ποταμού, από τα οποία το ένα (το βόρειο) βρισκόταν στο μέσο και το άλλο (το νότιο) στον κάτω ρου του, όπου αντίστοιχα είχαν ιδρυθεί και οι πόλεις Νικόπολη και Τόπειρος. Το βόρειο πέρασμα επέτρεπε την επικοινωνία μεταξύ των κοιλάδων του Στρυμόνα και του Έβρου, ενώ από το νότιο πέρασμα διερχόταν ένας πανάρχαιος δρόμος (η λεγόμενη «κάτω οδός»), ο οποίος εξασφάλιζε την επικοινωνία μεταξύ Μακεδονίας και Θράκης και γενικότερα μεταξύ Ευρώπης και Ασίας. Στ' αχνάρια του δρόμου αυτού κατασκευάστηκε αργότερα η ρωμαϊκή Εγνατία οδός, της οποίας ίχνη μιας τοξωτής γέφυρας βρέθηκαν πλάι στην Τόπειρο. 

Ο άνω και μέσος ρους του ποταμού ήταν κατά την αρχαιότητα η περιοχή που ζούσαν οι Δίοι, πανάρχαιο ελληνο-πελασγικό φύλο που αργότερα ταξινομήθηκε ως θρακικό. Από τα Θρακικά Τέμπη και νοτιότερα κατοικούσαν οι Σάτρες.

Νέστος 

Ο Νέστος μπορεί να μην είχε σπουδαία συγκοινωνιακή σημασία για τον ευρύτερο Θρακομακεδονικό χώρο. Είχε όμως τεράστια σημασία για την οικιστική και οικονομική ιστορία των παρανέστιων κατοίκων της περιοχής των εκβολών του. Συγκεκριμένα, με τις προσχώσεις του καθιστούσε πολύ εύφορους τους κάμπους της σημερινής Χρυσούπολης και Ξάνθης και γι' αυτό είχαν ακμάσει εκεί, κατά την αρχαιότητα, αρκετοί οικισμοί, όπως ήταν τα Άβδηρα και η Πέρνη. Αντίθετα, κατά την αυτοκρατορική εποχή, η ασταθής κοίτη του και οι συνεχείς πλημμύρες του επηρέασαν αρνητικά την οικιστική ιστορία της περιοχής. Έτσι, διαπιστώνεται μια σχετική παρακμή των Αβδήρων και μετατόπιση του οικιστικού ενδιαφέροντος βορειότερα από το δέλτα του ποταμού, όπως μαρτυρεί η ίδρυση της πόλης Τοπείρου, κοντά στις παρυφές των βουνών. Γενικά, η μεγάλη επίδραση που άσκησε ο Νέστος στη ζωή των αρχαίων παρόχθιων κατοίκων συμπεραίνεται από τη θεοποίησή του, καθώς κι από την απεικόνισή του σε νομίσματα των αυτοκρατορικών χρόνων.

ΦΩΤΟ ΑΠΟ ΠΑΝΩ

Εκπληκτική η θέα προς τη Βουλγαρία, τη θάλασσα και τον κάμπο. Ηighlight, όμως, παραμένουν οι μαίανδροι του Νέστου. Καθώς το μεγάλο ποτάμι διαβαίνει από το φαράγγι που σχηματίζουν οι πλαγιές στους πρόποδες της Ροδόπης –τα Στενά, όπως τα λένε– σχηματίζει μια σειρά μαιανδρισμούς, δηλαδή αλλεπάλληλες κουλούρες. Προσφέροντας, έτσι, τη μοναδική εικόνα ενός τεράστιου φιδιού, που αργοσέρνεται στο βάθος. 

Τόσο στα μονοπάτια, όσο και στον κεντρικό αμαξιτό δρόμο, ίσως δείτε κοπάδια από άγρια άλογα. Δεν ανήκουν σε κανέναν. Δημιουργήθηκαν όταν σταμάτησε η καλλιέργεια του καπνού και εγκαταλείφθηκαν τα χωριά, οπότε τα άλογα αφέθηκαν ελεύθερα από τους ιδιοκτήτες τους.

Όταν χορτάσετε την απίστευτη θέα, μπορείτε να καθίσετε και να ξεκουραστείτε σε ένα κιόσκι που βρίσκεται παραδίπλα, ρομαντσάροντας στην υπέροχη φύση και ανασαίνοντας τα αρώματα από την άγρια μέντα και το τσάι του βουνού, που στρώνουν κάθε σπιθαμή του εδάφους. Ο ασφαλτόδρομος συνεχίζει έπειτα προς τα Νεστοχώρια Κρωμνικό, Λιβερά και Κομνηνά, με κατεύθυνση προς τη Σταυρούπολη.

Το παραποτάμιο μεγάλο δάσος

Κάποτε ξεπερνούσε τα 125.000 στρέμματα και ήταν ένα από τα μεγαλύτερα και ομορφότερα παραποτάμια δάση της Ευρώπης. Προστατευόταν κάθε φορά που η περιοχή βρισκόταν στα χέρια ξένων κατακτητών είτε σαν βασιλικό πάρκο, είτε σαν απαγορευμένο δάσος. Η καταστροφή του προήλθε από ελληνικά χέρια και το μεγαλύτερο μέρος του εκχερσώθηκε κατά τη δεκαετία του 1950. 

Για το παραποτάμιο Δάσος του Νέστου, το 1952 αποφασίστηκε η εκχέρσωση του μεγαλύτερου μέρους του και η καλλιέργειά του με γεωργικά φυτά, όπως το καλαμπόκι, ενώ ένα μεγάλο τμήμα του υγρότοπου αποστραγγίστηκε και οι εκτάσεις που προέκυψαν διανεμήθηκαν στους αγρότες. Επεμβάσεις όπως η υπερβόσκηση, η υλοτομία, οι αυθαίρετες πυρκαγιές των καλαμιώνων, η αναρρίχηση στις πλαγιές του φαραγγιού και τους βράχους, όπου φωλιάζουν σπάνια είδη ζώων, η ρύπανση των υδάτων από τα γεωργικά φάρμακα, αλλά και τοξικά απόβλητα από τις βιομηχανίες ξυλείας και τα μεταλλεία ουρανίου στο χωριό Ελέσνιτσα της Βουλγαρίας, τα λατομεία μαρμάρων στη δυτική πλευρά, καθώς και η διέλευση βαρκών σε περιόδους αναπαραγωγής που ενοχλούν το βιότοπο, άλλαξαν τις οικολογικές συνθήκες της περιοχής. 

Σήμερα έχουν απομείνει μόλις 4.500 στρέμματα (συνολικά και από τις δύο πλευρές του ποταμού), τα οποία βρίσκονται κάτω από καθεστώς προστασίας, είναι περιφραγμένα και αρμόδια αρχή είναι το Δασαρχείο Ξάνθης. Υπάρχουν κέντρα ενημέρωσης στο νομό Ξάνθης, εξοπλισμένα με οπτικοακουστικό υλικό για τους επισκέπτες της περιοχής. Μελλοντικοί σχεδιασμοί μπορεί να ενώσουν τα δύο αυτά κέντρα μέσω μιας γέφυρας, για να δημιουργηθεί ένα μονοπάτι μέσα στο δάσος για ενημέρωση και περιβαλλοντική εκπαίδευση. Επίσης υπάρχει και το κέντρο ενημέρωσης Δέλτα Νέστου που βρίσκεται στην Κεραμωτή Καβάλας. Εγκαινιάστηκε το 1998 από το Υ.ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ. και προσφέρει πλήρη και καταρτισμένη ενημέρωση με μακέτες, οπτικοακουστικό υλικό, καθώς και περιηγήσεις στους πανέμορφους υγροβιοτόπους της περιοχής του Νέστου.

Στον Αρχαιολογικό χώρο των Αβδήρων ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει τμήμα της κύριας πόλης των Αβδήρων, Αρχαϊκής, Κλασσικής, Ελληνιστικής και Ρωμαϊκής περιόδου, το οποίο μέχρι σήμερα έχει αποκαλυφθεί και απλώνεται σε μια έκταση 3.000στρ.

Ξεχωρίζουν οι οχυρωματικοί περίβολοι, μεταξύ των οποίων είχε κατασκευαστεί το Θέατρο, ενώ στα νοτιοδυτικά υψώνεται ο λόφος της Ακρόπολης και στα βορειοδυτικά το αρχαϊκό, κλασικό και ελληνιστικό νεκροταφείο. Η ανασκαφική έρευνα στην περιοχή ξεκίνησε το 1950 από τον Αρχαιολόγο Δημήτριο Λαζαρίδη.

Οι  6 λιμνοθάλασσες της Ροδόπης

«Ο ΥΓΡΟΤΟΠΙΚΟΣ ΤΟΥ ΠΛΟΥΤΟΣ»

Το Εθνικό Πάρκο Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης  είναι ένα από τα µεγαλύτερα υγροτοπικά πάρκα της Ελλάδας καλύπτοντας έκταση 930.000 στρεµµάτων. Χαρακτηρίζεται για τη µεγάλη βιολογική, αισθητική, επιστηµονική, γεωµορφολογική και παιδαγωγική του αξία. Περιλαµβάνει τις προστατευόµενες περιοχές των υγροτόπων Δέλτα Νέστου, Λίµνης Βιστωνίδας, Λίµνης Ισµαρίδας και της ευρύτερης περιοχής τους. Το 1971 µε την ένταξη των υγροτόπων στη Σύµβαση Ραµσάρ για τους Υγροτόπους Διεθνούς Σηµασίας, ξεκίνησε και η προστασία της περιοχής, η οποία συνεχίστηκε σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.

Δέλτα Νέστου

Αποτελεί έναν από τους πιο σηµαντικούς υγρότοπους σε ευρωπαϊκό έδαφος, καθώς διαθέτει τέσσερα διαφορετικά οικοσυστήµατα και πολλούς βιότοπους. Εκτείνεται στα νότια σύνορα των Περιφερειακών Ενοτήτων (ΠΕ) Καβάλας και Ξάνθης, έχει συνολική έκταση περίπου 500.000 στρεµµάτων και οριοθετείται από τα χωριά Νέα Καρβάλη στα δυτικά, Τοξότες στα βόρεια και Άβδηρα στα ανατολικά Ιδιαίτερα σηµαντικό απο οικολογική άποψη είναι το υδροχαρες δάσος του Κοτζά Ορµάν (Μεγάλο ∆άσος), το οποίο σήµερα καταλαµβάνει έκταση 4.500 στρεµµάτων. Το άλλοτε ιδιαίτερα εκτεταµένο σπάνιο αυτό δάσος που απλωνόταν σε µια 25πλάσια έκταση, ήταν φηµισµένο για τη φυσική οµορφιά και την παρθένα κατάστασή του µε δέντρα που έφταναν τα 40 µ σε ύψος και τα 2 µ σε διάµετρο. Σήµερα, αν και αρκετά περιορισµένο, εξακολουθεί να διατηρεί αρκετά από τα αρχέγονα χαρακτηριστικά του. Η ευρύτερη περιοχή του ∆έλτα Νέστου φιλοξενεί σήµερα σπάνια είδη, όπως το τσακάλι (Canis aureus), η βίδρα (Lutra lutra), η αγκαθοκαληµάνα (Vanellus spinosus) και τον µοναδικό γενετικά καθαρό αυτόχθων πληθυσµό κολχικού φασιανού (Phasianus colchicus).

Λίµνη Βιστωνίδα και σύµπλεγµα λιµνοθαλασσών

Η λίµνη Βιστωνίδα αποτελεί την τέταρτη µεγαλύτερη λίµνη της Ελλάδας, συνολικής έκτασης 42.000 στέµµατα και µέσο βάθος 2,5 µέτρα. Εκτείνεται στις Π.Ε Ξάνθης και Ροδόπης και είναι ένας από τους οµορφότερους υγρότοπους της Ελλάδας, µε λιµνοθαλάσσια και λιµναία χαρακτηριστικά εξαιρετικής οικολογικής αξίας. Το υγροτοπικό σύµπλεγµα της Βιστωνίδας συµπληρώνουν λιμνοθάλασσες στα δυτικά και νότια της λίμνης, ανοικτές προς τον Βιστωνικό κόλπο, με μεγαλύτερες της Λαφρούδα, τη Λάφρη, τον Λαγό και το Πόρτο Λάγος.

Στην περιοχή του Πόρτο Λάγος συναντάται αποικία ερωδιών µέσα σε µια πευκώδη έκταση. Επίσης στην περιοχή της λίµνης Βιστωνίδας, βρίσκουν καταφύγιο σπάνια είδη ενδηµικών ψαριών όπως η θρίτσα (Alosa vistonica) και η γελάρτζα (Alburnus vistonicus), ενα από τα σπανιότερα ειδη πουλιών στον κόσµο, το κεφαλούδι (Oxyura leucocephala), ενώ αποτελεί και σηµείο αναπαραγωγής ενός από τα µεγαλύτερα είδη πάπιας που υπάρχουν στην Ελλάδα, της βαρβάρας (Tadorna tadorna). Η Βιστωνίδα χαρακτηρίζεται από ένα µοναδικό φαινόµενο. Το βόρειο τµήµα της έχει γλυκό νερό, καθώς δέχεται τις εισροές των ποταµών Κόσυνθου, Κοµψάτου και Τραύου (ή Ασπροπόταµου). Το νότιο τµήµα της, που δέχεται θαλασσινό νερό από τα στόµια επικοινωνίας µε τη λιµνοθάλασσα Πόρτο Λάγος, είναι υφάλµυρο µε µεταβαλλόµενη αλατότητα.

Λίμνη Ισμαρίδα και λιμνοθάλασσες Ροδόπης

Η λίµνη Ισµαρίδα (Μητρικού) µε έκταση περίπου 3.200 στρέµµατα αποτελεί τη µοναδική λίµνη γλυκού νερού στη Θράκη και φιλοξενεί συνολικά 330 είδη πανίδας. Είναι µια µικρή σε µέγεθος λίµνη µε ρηχά νερά, αφού το µέγιστο βάθος της δεν ξεπερνά το 1,5 µέτρο. Νότια συνδέεται µε το Θρακικό πέλαγος, µέσω ενός διαύλου µήκους 5,2 χιλιοµέτρων. Βόρεια εκβάλλει ο ποταµός Βοσβόζης, σχηµατίζοντας ένα µικρό δέλτα, ενώ ανατολικά της διαρρέει ο Λίσσος (Φιλιούρης). Οι Λιµνοθάλασσες Ξηρολίµνη (Φανάρι), Αρωγή (Καρατζά), Αλυκή (Μέση), Πτελέα και Έλος, εκτείνονται δυτικά της Ισµαρίδας και φιλοξενούν µερικά από τα σημαντικά είδη πουλιών όπως η χαλκόκοτα (Plegadis falcinellus), ο θαλασσαετός (Haliaeetus albicilla) και ο κρυπτοτσικνιάς (Ardeola ralloides).

Ο Συνοικισμός Πρασινάδας βρίσκεται Β.Α. του νομού Δράμας σε απόσταση 58 χιλιομέτρων από αυτήν, στο τρίγωνο Παρανεστίου (Παρανέστι-Πρασινάδα 19 χιλιόμετρα). Χτισμένη στους πρόποδες του βουνού Παγκάλου σε υψόμετρο 713μ. Οι κάτοικοι του χωριού Πόντιοι πρόσφυγες από την Τραπεζούντα, έφτασαν το 1924 και πάλεψαν σκληρά για να επιβιώσουν στη νέα πατρίδα.

Η Πρασινάδα είναι ένα πανέμορφο χωριό με καταπράσινα βουνά, με πολλά νερά, αφού από και περνούν παραπόταμοι του ποταμού Νέστου. Εκεί δεσπόζει και ο ιερός βράχος της Πρασινάδας όπου είναι η Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος χτισμένη στα χαλάσματα Βυζαντινού Μοναστηριού, που βρισκόταν θαμμένο εκεί επί 8 αιώνες χωρίς να γνωρίζει κάποιος την ύπαρξή του 485μ.Χ-1204μ.Χ.
Στην τοποθεσία αυτή όπου υπάρχει πλέον το σημερινό μοναστήρι βρέθηκαν λείψανα αγίων, μαρτυρισθέντων υπό τους σταυροφόρους το 1204μ.Χ. κατά την 4η σταυροφορία.
Στις 6 Αυγούστου 1993 ημέρα της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος έγινε η πρώτη Θεία Λειτουργία μετά από 800 χρόνια.

Ήσυχο μοναστήρι σκαρφαλωμένο σε βράχο με εξαιρετική θέα στην απέραντη φύση που το περιβάλλει. Ο δρόμος ως εκεί ,στενός και φιδίσιος όπως σε όλη την περιοχή βόρεια του Παρανεστίου, όμως ασφαλτοστρωμένος και σε αρκετά καλή κατάσταση σε όλο το μήκος, παρά τον ελάχιστο πληθυσμό της περιοχής, οπότε δεν υπάρχει δυσκολία στην πρόσβαση. Πολύ ευγενικός και φιλόξενος ο μοναχός που μας υποδέχθηκε. 

Καταρράκτης του Λειβαδίτη (ή Τραχωνίου)

Είναι ο μεγαλύτερος καταρράκτης των Βαλκανίων και προσεγγίζεται αρκετά εύκολα από την πόλη της Ξάνθης. Ο ενδιαφερόμενος δεν έχει παρά να ακολουθήσει το δρόμο για τη Σταυρούπολη και από εκεί με έντονη ανάβαση να κατευθυνθεί στο χωριό Λειβαδίτης, που βρίσκεται στα 1300 μέτρα υψόμετρο.

Από την έξοδο του χωριού ξεκινά μονοπάτι με ανατολική κατεύθυνση το οποίο οδηγεί σε ένα από τα πολλά γεφύρια της περιοχής. Ο δασικός δρόμος μετά από 7 χλμ και με κατεύθυνση νοτιοανατολική φέρνει σε απόσταση 300 μ. από τον μνημειώδη καταρράκτη του Τραχωνίου (γνωστό και ως καταρράκτη του Λειβαδίτη). Για να φτάσει ο επισκέπτης στον καταρράκτη, θα χρειαστεί να πεζοπορήσει σε ένα ήπιο μονοπάτι, πνιγμένο στις οξιές, τα σφεντάμια, τους φράξους και τις φλαμουριές Φτάνοντας στον καταρράκτη το θέαμα είναι μοναδικό. Τα νερά πέφτουν κατακόρυφα από ύψος 60 περίπου μέτρων με τρομερό πάταγο, χαρίζοντας πλούσια βλάστηση στις σχισμές των βράχων. Η τοποθεσία φέρνει στο νου τις Ναϊάδες των αρχαίων μύθων και τις νεράιδες των λαϊκών παραμυθιών.

Η λαϊκή παράδοση αναφέρει πως στα νερά του Λειβαδίτη λούζονταν οι «καλοκυράδες» (νεράιδες), ενώ στις σπηλιές του ύφαιναν, σε πέτρινους αργαλειούς, το αραχνοΰφαντο νεραϊδόγνεμα. Εδώ χόρευαν στους διονυσιακούς ρυθμούς, οι Σάτυροι. Μέσα στα αρχέγονα αυτά δάση αντιλαλούσαν τα τραγούδια του Ορφέα, γιου της Μούσας Καλλιόπης και του θεού Απόλλωνα ο οποίος μάγευε με την κιθάρα του θεούς και τους ανθρώπους.

Το χειμώνα αρκετές φορές ο καταρράκτης παγώνει και τα αιωρούμενα κρύσταλλα σπάνε με εκκωφαντικό θόρυβο, όταν πιάσουν οι πρώτες ζεστές μέρες της άνοιξης. Γύρω από τον καταρράκτη υπάρχουν χώροι κατάλληλοι που βοηθούν τους επισκέπτες να απολαύσουν το θέαμα χωρίς κινδύνους.

Οι Σαρακατσάνοι ή Σαρακατσαναίοι είναι πληθυσμιακή ομάδα Ελλήνων που κατοικεί σε ολόκληρη την ηπειρωτική Ελλάδα, καθώς και σε άλλες βαλκανικές χώρες, κυρίως σε περιοχές της ορεινής Βουλγαρίας και της Βόρειας Μακεδονίας. Οι Σαρακατσάνοι παλαιότερα ζούσαν ως νομάδες κτηνοτρόφοι, το καλοκαίρι στα βουνά και το χειμώνα στα χειμαδιά. Κοιτίδα των Σαρακατσαναίων ήταν η οροσειρά της κεντρικής και νότιας Πίνδου και η Ρούμελη με επίκεντρο τα Άγραφα. Ο διασκορπισμός τους από την αρχική κοιτίδα τους προς την υπόλοιπη ηπειρωτική Ελλάδα έγινε επί Τουρκοκρατίας και κυρίως τον 18ο αιώνα, στα χρόνια του Αλή Πασά. Σήμερα οι Σαρακατσάνοι έχουν σταματήσει, οι περισσότεροι, τον κτηνοτροφικό βίο και έχουν εγκατασταθεί μόνιμα σε χωριά και πόλεις. 

Στην πορεία μας προς στο δάσος των υπεραινόβιων δένδρων οξιάς , στο δασικό χωριό του Ερύμανθου συναντήσαμε  ένα απρόσμενο ''Σάντσο Πάντσα''!  . Η μικρή σκυλίτσα ακολουθώντας μας κατά βούληση στην αναζήτηση μας στα πυκνά δάση , παρέμεινε μαζί μας καθόλη την διάρκεια της νύχτας κάνοντας μας συντροφιά και προσφέροντας μας  αίσθημα ασφάλειας στην παραμονή μας στο αρχέγονο δάσος. Την επόμενη ημέρα, με την επιστροφή μας στο δασικό χωριό , αναζητήσαμε το αφεντικό της και την παραδώσαμε σώα και αβλαβή !

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΦΩΤΟ

Στο βουνό, υπάρχει το Δασικό Χωριό Ερυμάνθου, κοντά στην ομώνυμη κορυφή Ερύμανθος, 10 χιλιόμετρα βόρεια του Λειβαδίτη. Το Δασικό Χωριό βρίσκεται στο κέντρο του Δάσους της Χαϊντούς ή Δρυμού, στις νότιες πλαγιές του βουνού. Το δάσος της Χαϊντούς αποτελείται από υπεραιωνόβιες οξιές, ύψους άνω των 30 μέτρων, καθώς και από πεύκα, έλατα, ερυθρελάτες κ.α. Στο βουνό φύεται και ο ενδυμικός κίτρινος κρίνος της Ροδόπης (Lilium Rhodopeum). Στην πανίδα της Χαϊντούς συγκαταλέγονται αρκούδες και ζαρκάδια, λύκοι, αγριόχοιροι, καθώς και σπάνια πτηνά όπως η μαύρη τσικλητάρα και ο αγριόκουρκος. Το 1980, τμήμα του δάσους της Χαϊντούς (το δάσος της Τσίχλας), χαρακτηρίστηκε «Μνημείο της Φύσης» και αποτελεί προστατευόμενη περιοχή. Στις πλαγιές του βουνού ρέουν πολλά ρυάκια και μικροί ποταμοί, στα νερά των οποίων απαντώνται πέστροφες.

Το όρος Χαϊντού ή Ερύμανθος αποτελεί το νοτιοανατολικότερο άκρο της οροσειράς της Κούλας και διαχωρίζεται από τη Στάμνα από την ορεινή περιοχή του Λεπίδα με τα εκτεταμένα οροπέδια (όπως το Μεγάλο Λιβάδι Λεπίδα). Από τις ανατολικές πλαγιές της Χαϊντούς πηγάζει ο ποταμός Κόσυνθος, ενώ από τη δυτική πλευρά του βουνού, ρέει το Αρκουδόρεμα (που χύνεται στο Νέστο)

Το γεφύρι του Λεωνίδα στο Αρκουδόρεμα

Πρόκειται για ένα μονότοξο γεφύρι 18 χιλιόμετρα βορειοανατολικά του χωριού Λειβαδίτης, στην περιοχή Αρκουδόρεμα λίγο πάνω από την Χαϊντού προς τα Ελληνοβουλγαρικά σύνορα, 9 χιλιόμετρα από το δασικό χωριό του Ερυμάνθου. Βρίσκεται μάλιστα σε υψόμετρο 1.240 μ. και είναι το ψηλότερα από οποιοδήποτε άλλο παραδοσιακό γεφύρι στην Ελλάδα.
Το γεφύρι του Λεωνίδα είναι μονότοξο γεφύρι και πήρε το όνομα ενός στρατιωτικού διοικητή που έχασε την ζωή του στο σημείο την περίοδο των βαλκανικών πολέμων. Η γέφυρα του Λεωνίδα, ήταν σημαντικό κομβικό σημείο στο παρελθόν. Συμφωνά με την παράδοση δίπλα στο γεφύρι την περίοδο των Βαλκανικών πολέμων 1912- 14, δόθηκε μεγάλη μάχη ανάμεσα στον Ελληνικό στρατό που έλεγχε την περιοχή και Βουλγάρους κομιτατζήδες που ήθελαν να καταλάβουν την περιοχή ιδρύοντας Κομιτάτο. Στη μάχη αυτή που ήταν σφοδρή νικήθηκαν οι Βούλγαροι και εκδιώχθηκαν από την περιοχή, σκοτώθηκε όμως ο επικεφαλής Έλληνας αξιωματικός που λεγόταν Λεωνίδας και προς τιμήν του έκτοτε το ιστορικό αυτό γεφύρι φέρει το όνομά του…
Για να φτάσει κανείς στο γεφύρι του Λεωνίδα πρέπει να φτάσει πρώτα στο Δασικό Χωριό της Ξάνθης και στην συνέχεια να εγκαταλείψει την άσφαλτο και να πορευτεί για 9 χιλιόμετρα σε καλο-συντηρημένο χωματόδρομο ακολουθώντας έναν και μόνο κανόνα που λέει «όλο αριστερά». Για να πας στη γέφυρα του Λεωνίδα ακολουθείς τον κεντρικό από τους 3 «μεγάλους» δρόμους που διασταυρώνονται έξω από το Δασικό Χωριό και παραμένεις «όλο αριστερά» σε κάθε διασταύρωση που συναντάς. Μετά από 9 ακριβώς χιλιόμετρα αφήνεις τον κεντρικό και μπαίνεις σε ένα μικρό χωματόδρομο που συναντάς και ένα πεσμένο κιόσκι (ακόμα δεν το επισκεύασε το Δασαρχείο ή ο Δήμος εδώ και χρόνια) και αν δε προσέξεις αρκετά είναι πιθανόν να το προσπεράσεις.
Βλέπεις στις μέρες μας ο δασικός δρόμος δε περνάει πάνω από τη γέφυρα του Λεωνίδα αφού έχει κατασκευαστεί μία άλλη τσιμεντένια γέφυρα περίπου 200 μέτρα πριν. Μετά τη τσιμεντένια και καθώς ο δρόμος πάει παράλληλα προς το Αρκουδόρεμα αν δεν έχεις το νου σου μπορεί να προσπεράσεις το φράχτη του Δασαρχείου (σπασμένος κι αυτός) και τη κουπαστή και να μη δεις τη γέφυρα που είναι πλέον κάθετη προς το χωματόδρομο. Δυστυχώς ΔΕΝ υπάρχει και κάποια πινακίδα που να σε καθοδηγεί για το σημείο…
Η περιοχή της ορεινής Ροδόπης είναι διάσπαρτη από μικρά και μεγάλα τοξωτά γεφύρια που φυσικά δεν τα γνωρίζει ο περισσότερος κόσμος λόγω της δύσκολης πρόσβασης σε αυτά. Η μικρή αυτή γέφυρα του Λεωνίδα είναι μήκος 8 περίπου μέτρων κι ενώνει τις δύο όχθες του αρκουδορέματος που είναι ένας από τους βασικούς παραπόταμους του Νέστου. Φυσικά λόγω της μειωμένης βροχής τους τελευταίους μήνες, δεν έχει πολύ νερό.

Στο δρόμο για το χωριό Διπόταμα λίγα λεπτά μετά τον καταρράκτη της Αγίας Βαρβάρας συναντάς μια διασταύρωση, αριστερά είναι άσφαλτος και οδηγεί στο χωριό, δεξιά είναι χωματόδρομος, από εκεί είτε με τα πόδια, είτε με αυτοκίνητο για κάποια μέτρα, καθώς στη μέση της διαδρομής υπάρχει νερόφάγωμα, ακολουθώντας τις πινακίδες σε περίπου 1,2 χλμ φτάνεις στην πέτρινη γέφυρα του ΠΑΛΙΟΥ ΦΥΛΑΚΙΟΥ και στο εκκλησάκι, το μέρος είναι πανέμορφο αξίζει να το επισκεφθείς κάθε εποχή! Μία αντισυμβατική εκκλησίτσα με αγιογραφίες στο εσωτερικό διαφορετικές σχεδόν παιδικές το περιβάλλον μπορεί να σας θυμίσει ότι βρίσκεστε σε χώρο ιερό του Περού . Είναι αφιερωμένο στην ορθοδοξία και στο Άγιο Πνεύμα ! Ο σεβασμός ας ξεχωρίζει σε κάθε επίσκεψη!

Απο πάνω η οροσειρά της Ροδόπης προς τα δυτικά

Πομακοχώρια ονομάζονται τα χωριά στον ορεινό όγκο της Ροδόπης με Πομακικό πληθυσμό, κατά κύριο λόγο. Στην Ελλάδα, Πομακοχώρια συναντάμε στους νομούς Ξάνθης, Ροδόπης και Έβρου. Λόγω του ορεινού χαρακτήρα της περιοχής αλλά και των προβλημάτων της μειονοτικής εκπαίδευσης, τα Πομακοχώρια είναι αρκετά απομονωμένα και έχουν διατηρήσει το γραφικό χαρακτήρα τους, την παραδοσιακή αρχιτεκτονική των σπιτιών και τον ιδιαίτερο πολιτισμό των Πομάκων 

ΤΑ ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ ΤΗΣ ΛΑΘΡΟΜΕΤΑΝΑΣΤΡΙΑΣ . 

Μετά την επίσκεψη μας στο Πολύαρνο και κατα την αναζήτηση ενός σημείου για διανυκτέρευση , μέσα στο πουθενά , κοντά στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα πέσαμε πάνω σε μία ομάδα Ιρανών , αποτελούμενων απο 10 ανδρες , 2 γυναίκες και 3 παιδιά έως 8 ετών. Στην προσπάθεια μας να χαλιναγωγήσουμε την τρομάρα μας , ψάχνωντας τρόπο επικοινωνίας , προσφέραμε νερό και τροφή . Αυτό που τελικά θέλανε ήταν ένα ζευγάρι παπούτσια για την μία γυναίκα . Τελικός προορισμός τους η Γερμανία.....Τελικά αυτοί είχανε τρομάξει περισσότερο από εμάς . Μας είχανε περάσει για δυνάμεις ασφαλείας . Συνεχίσανε την πορεία τους μόλις έπεσε το σκοτάδι....

Υπάρχει ένα βουνό στη Βόρεια Ελλάδα, που διατηρεί ζωντανά "απολιθώματα" της τρίτης Εποχής των Παγετώνων στις απότομες πλαγιές του! Ένα βουνό που δεν πάγωσε, όταν σχεδόν ολόκληρη η Ευρώπη, μέχρι τα κεντρικά Βαλκάνια, ήταν θαμμένη στους πάγους και τεράστιες ομάδες ζώων από το Βορρά -μαζί τους και σπόροι φυτών που είχαν καταναλώσει- μετανάστευαν προς Νότο, καταδιωκόμενα από τους παγετώνες. Το βουνό αυτό δεν είναι άλλο από τη Ροδόπη !

Όλες οι ζώνες βλάστησης έχουν εκπροσώπηση στην περιοχή. Φανταστείτε ότι βρίσκεστε στις ακτές Ροδόπης, Ξάνθης ή Καβάλας, εκεί που σκάει το κύμα. Οδηγείτε προς βορρά. Αφού περάσετε το υδροχαρές δάσος του Νέστου ( Κοτζά Ορμάν ) και διασχίσετε τα ομώνυμα στενά με αγριελιές, κουμαριές, πουρνάρια και φράξους, ανηφορίζετε προς τα δάση δρυός, τα οποία θα ακολουθήσει η οξιά και μαζί της τα δάση ερυθρελάτης, ελάτης και πεύκης.

Η ερυθρελάτη (επιστημονική ονομασία Picea abies) είναι ένα είδος αειθαλούς κωνοφόρου δέντρου, ιθαγενούς της Ευρώπης, που αποκαλείται και νορβηγικό έλατο. Ονομάζεται ερυθρελάτη ή κόκκινο έλατο λόγω των κλαδίσκων (νεαρών κλαδιών) που έχουν κοκκινωπή απόχρωση.

Eίναι είδος κοινό στην Ευρώπη, αλλά στην Ελλάδα απαντά μόνο στην οροσειρά της Ροδόπης, η οποία αποτελεί και το νοτιότερο όριο της εξάπλωσής της. Η ερυθρελάτη είναι είδος με ευρεία γεωγραφική εξάπλωση, κυρίως στην υπαλπική ζώνη της Κεντρικής Ευρώπης και στην υποαρκτική περιοχή της Σκανδιναβίας. Έχει, ωστόσο, χρησιμοποιηθεί ευρύτατα και εκτός της φυσικής ζώνης εξάπλωσής της, για αντικατάσταση δασών οξιάς και μικτών πλατύφυλλων δασών, λόγω της ικανότητας που έχει να παράγει ξύλο σε μεγάλη ποσότητα και με μεγάλη αναλογία τεχνικού ξύλου. Το ξύλο της ερυθρελάτης δίνει τη λεγόμενη "σουηδική ξυλεία" .Τα δάση της ερυθρελάτης στη Ροδόπη αποτελούν το νοτιότερο όριο εξάπλωσης του είδους. Στο βόρειο άκρο του Νομού Δράμας, στην περιοχή της Ελατιάς, κατά μήκος των ελληνοβουλγαρικών συνόρων, απαντά το μοναδικό στην Ελλάδα αμιγές δάσος ερυθρελάτης, γνωστό ως δάσος της Ελατιάς (ή Καρά Ντερέ), το οποίο συνθέτει ένα τοπίο που παραπέμπει σε αντίστοιχα της Βόρειας Ευρώπης. Επίσης, στο βορειοανατολικό άκρο του Νομού Δράμας, κάτω από την ψηλότερη κορυφή της Κεντρικής Ροδόπης, στα 1.953 μέτρα, βρίσκεται ένα από τα ομορφότερα μικτά δάση οξιάς με ελάτη και ερυθρελάτη και ένα από τα πιο αδιατάρακτα φυσικά, δασικά οικοσυστήματα της Ευρώπης, με μέγιστο οικολογικό ενδιαφέρον, γνωστό ως «Παρθένο Δάσος του Φρακτού».Το δάσος του Φρακτού, που ένα κομμάτι του είναι εντελώς παρθένο και έχει εκδηλωθεί ενδιαφέρον για την ένταξή του στον κατάλογο περιοχών παγκόσμιας φυσικής κληρονομιάς, ανακαλύφθηκε τυχαία, στο τέλος της δεκαετίας του 1970. Στο παρθένο δάσος έχουν εντοπιστεί δέντρα εκατοντάδων ετών, ενώ κάποια -έστω ελάχιστα- εξ αυτών είναι άνω των 50 μέτρων. Η ηλικία κάποιων δέντρων οξιάς στην περιοχή εκτιμάται ότι προσεγγίζει τα 350 έτη. Στην ευρύτερη προστατευτική ζώνη του δάσους αναπαράγονται περισσότερα από 100 είδη πουλιών, ενώ ζουν τουλάχιστον 32 είδη θηλαστικών, ανάμεσά τους όλα τα σπάνια είδη Ελλάδας και Ευρώπης.