Βουνό και Θάλασσα , Θάλασσα και Βουνό !!! Ψηλά από τις κορφές  να την αγναντεύεις , να μην την χορταίνεις. Χαμηλά από τις καταγάλανες παραλίες το ανάγλυφο των βουνών, οι παραλλαγές του πράσινου στον κάμπο  κι ακόμα μακρύτερα, με τους σπαρμένους εδώ κι εκεί λοφίσκους που σπάνε την κυριαρχία του γαλάζιου, να συνθέτουν μια ουράνια και επίγεια Συμφωνία της Φύσης σε απόλυτη Αρμονία. Η Βορειοανατολική Αττική και ιδίως ο Κάλαμος έχουν ακριβώς αυτο το προνόμιο της αέναης  αυτής σιωπηλής συνομιλίας ανάμεσα στα στοιχεία της φύσης , του βουνου και της θάλασσας.

Είναι γνωστές οι ερμηνευτικές και ιδεολογικές αντιθέσεις ανάμεσα σε αυτούς που πιστεύουν πως η θάλασσα προσδιορίζει καταλυτικά την πρόοδο και τον πολιτισμό μιας χώρας και σε όσους αρνούνται την απολυτότητα αυτής της άποψης. Αντίθετα, οι θεωρητικοί και οι υπέρμαχοι του βουνού διατείνονται πως η μορφολογία του εδάφους και ιδιαίτερα τα βουνά καθόρισαν σημαντικά την επιβίωση μιας χώρας ως ελεύθερης κρατικής οντότητας. Πολλές φορές αυτή η αντίθεση αποτέλεσε εστία έντονων συζητήσεων για την ανωτερότητα μεταξύ «θαλασσινών» και «βουνίσιων» ή «ορεσίβιων». Ενδεχομένως η χρυσή τομή να είναι ο συνδιασμός τους σε ένα τοπίο, στην εγγυτητά τους σε ένα αρμονικό συνδιασμο χρωμάτων, συνδιασμο του μυαλού, της καρδιάς, της ψυχής και του συναισθήματος.

Νότια του χωριού του Καλάμου απλώνεται ένα υψίπεδο στα 400-600μ υψόμετρο έντονα διαβρωμένο πάνω σε μάζες από ασβεστόλιθους και σχιστόλιθους . Μέσα στην περίπλοκη μορφολογία του υψιπέδου αυτού μπορούμε να αναγνωρίσουμε διάφορους συμπαγείς όγκους ελάχιστα ψηλότερους από το γενικό επίπεδο και με ασαφή μορφολογία. Τυπικά ωστόσο διακρίνουμε 4 μικρά βουνά . Τον Στραβαετό 591μ ( ή βουνό Γραμματικού )  το Καμάρι ,το Μαυροβούνι 648μ ( βουνο Βαρνάβα ) την Μαυρηνόρα 646 ( βουνο Πολυδενδρίου - Καπανδριτίου ). Ένας τόπος οπού όπως προανέφερα αρκεί το μάτι να γυρίσει λίγο από τα γαλήνια τοπια της θάλασσας για να αντιμετωπίσει την απειλή των βουνών και ο περιηγητής πριν καλά καλά απολαύσει την ηρεμία των κάμπων να σκαρφαλώνει στα βράχια και τα δερβένια. Το Καμάρι είναι το βουνό που θα μας απασχολήσει σε αυτή την περιήγηση, είναι το βουνό στις βόρειες υπώρειες του οποίου εδρεύει το χωριό του Καλάμου.

Το μικρό βουνό Καμάρι με ύψος 558μ , βρίσκεται στον πυρήνα της πιο δασωμένης ζώνης της ΒΑ Αττικής, είναι στην ουσία μονοκόρυφο με ομαλές απολήξεις προς τα βόρεια και ανατολικά, ενώ πιο απόκρημνο είναι στις δυο μεγάλες ρεματιές που το χωρίζουν από την Μαυρηνόρα και το Μαυροβούνι, το ρέμα Μαυροδήλεσι και Χούνη αντίστοιχα. Ο επαρχιακός δρόμος  από Καπανδρίτι προς τον Κάλαμο περιτρέχει την κορυφή του και σχηματίζει ένα είδος αντιπυρικής ζώνης που περιγράφει το όριο ανάμεσα στο συμπαγές πευκοδάσος και τις διασπασμένες συστάδες ενός εκτεταμένου αγροαστικού τοπιού.

ΧΑΡΤΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΑΝΑΒΑΣΗ

Εκτός από τα παλιά κτήματα που τα περισσότερα μετατρέπονται σταδιακά σε ζώνες πρώτης η δεύτερης κατοικίας , οι ανοιχτές εκτάσεις καθρεφτίζουν τις περιοχές που κάηκαν πρόσφατα. Εδώ το φθινοπωρο θα βρουμε πολλα ειδη μανιταριων που εκμεταλλευονται τις συνθηκες υγρασιας και σκιας της ζωνης αυτης.

Ακριβώς για αυτούς τους λόγους υπάρχει σε καλή κατάσταση ένα εκτεταμένο δίκτυο ασφάλτινων δρόμων, μα και χωμάτινων διαδρομών που κυκλώνουν το βουνό , οδηγώντας σε πλαγιές και οροπέδια με καταπληκτική θέα πρός όλες τις κατευθύνσεις του ορίζοντα. Πάμε να ξεκινήσουμε την περιήγηση

Ξεκινώντας από την θέση Τριάδες ακολουθούμε με κατεύθυνση ανατολική τον ασφαλτόδρομο που με εμφανή σήμανση καταλήγει σε ένα πανέμορφο πρανές με θέα απέναντι στο Αλιβέρι Εύβοιας. Εκεί βρίσκεται σε ένα ωραίο πετρόχτιστο περιβόλο το νεόδμητο παρεκκλήσιο της Παναγίας της Γκριμαδιώτισσας . Το περίγραμμα του παλαιού Ιερού και της Αγίας Τράπεζας το βρήκε ο Παύλος Σταμέλος και έκτισε με τις πέτρες τους τοίχους της εκκλησιάς. Ο Δημήτρης και η Μαρία ( Μέμη ) Γκέρτσου την αποπεράτωσαν ως έχει σήμερα και την έταξαν στην Παναγία που γιορτάζει του Ευαγγελισμού με το προσωνύμιο ''Γκριμαδιώτισσα'' από τις Γκριμάδες της περιοχής. Την φιλοτέχνησε η Alina G. Theodorescu ως Αγιογραφος της Ορθοδοξίας.

Αφου βγάλαμε τις φωτογραφίες μας και χαζέψαμε για λίγο το απέραντο γαλάζιο του ουρανού και της θάλασσας, να χωρίζεται από το ορεινό ανάγλυφο της Ευβοιας απέναντι , ξεκινήσαμε για την κορυφή του βουνού. Στην ψυχή του Έλληνα, το βουνό, δεν έχει πάψει να κατέχει πρωτεύουσα θέση και να ασκεί τη γοητεία του, όσο κι αν οι σειρήνες του παραθαλάσσιου παραφουσκωμένου παράδεισου, μαγνητίζουν ακόμα και υπόσχονται πολλά. Στους δύσκολους καιρούς που οι επιδημίες και άλλα νοσήματα, θέριζαν τους πληθυσμούς του κάμπου, στα βουνά κατέφευγαν για να προφυλαχτούν ή να αναρρώσουν οι ανυπότακτοι στην καρδιά και το μυαλό.

Μετά από μερικά λεπτά και αρκετά στροφιλίκια φθάνουμε στο κέντρο του βουνού και πλησίον του ψηλότερου σημείου βρίσκεται εκτεταμένο υψιπέδιο που προσφέρεται για ωραίες βόλτες.  Εκεί το βοριαδάκι που φυσάει απ` το βουνό ψηλά, περνώντας μέσα απ` τις κουμαριές, τα πέυκα και τα πουρνάρια, κλέβει τις μυρωδιές  από τα φρύγανα και συνομιλεί σιωπηρά με όλες μας τις αισθήσεις !

Τα κολωνάκια στις κορυφές των βουνών

Για έναν «κοινό θνητό» η λέξη «κολωνάκι» δεν σημαίνει τίποτα άλλο εκτός από την ονομασία μιας «κοσμοπολίτικης» συνοικίας στο κέντρο της Αθήνας.  Για τους πεζοπόρους, όμως, η λέξη «κολωνάκι» είναι συνώνυμο της κορυφής, του στόχου, του προορισμού. Είναι η αιτία που κινεί τα βήματά τους πάνω στα ψηλά, τ' απάτητα βουνά. Κι όταν φτάνουν στην κορυφή, υπάρχει πολλές φορές ένα τσιμεντένιο κολωνάκι να τους υποδεχθεί οριοθετώντας το τέλος του ταξιδιού. 

Είναι το σημείο όπου ο πεζοπόρος, μετά από την κοπιαστική ανάβαση, προσδοκά ν' ανταμειφθεί με την υπέροχη θέα που απλώνεται κάτω από τα πόδια του. Κι αυτή την «ιερή» στιγμή θέλει να την πάρει μαζί του.Ποιοι, όμως, κατασκεύασαν αυτά τα τσεμεντένια κολωνάκια, σε τι χρησιμεύουν και γιατί τα τοποθέτησαν στις κορυφές των βουνών;

Τα κολωνάκια αυτά όταν είναι σε καλή κατάσταση έχουν ύψος από 1 έως 1,2 μέτρα. Το σχήμα τους είναι είτε κυλινδρικό είτε παραλληλεπίπεδο και στο πάνω μέρος τους υπάρχει μια μεταλλική πλακέτα. Οι κατασκευές αυτές ονομάζονται Τριγωνομετρικά Σημεία, τα έχει φτιάξει η Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού (Γ.Υ.Σ.) και η μεταλλική πλακέτα αναγράφει:

– το όνομα της υπηρεσίας (Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού),
– τον τίτλο: ΤΡΙΓΩΝΟΜΕΤΡΙΚΟΝ ΔΙΚΤΥΟΝ και
– την χρονιά κατασκευής

Τα βάθρα αυτά βοηθούν στην υλοποίηση του εκάστοτε Ελληνικού Γεωδαιτικού Συστήματος Αναφοράς και είναι πολύ σημαντικά για Τοπογραφικές εργασίες δεδομένου ότι αποτελούν σημεία εξάρτησης και ελέγχου. Ονομάζονται τριγωνομετρικά σημεία διότι για να βρεθούν οι συντεταγμένες στους στον χώρο χρησιμοποιούνται μέθοδοι τριγωνομετρίας.

Τα σημεία αυτά είναι μόνιμα τοποθετημένα στο έδαφος και σκοπός των μετρήσεων είναι να γίνουν γνωστές οι συντεταγμένες τους (Χ,Υ) ως προς ένα ορισμένο σύστημα αναφοράς, καθώς και το υψόμετρό τους επίσης ως προς μια ορισμένη επιφάνεια αναφοράς.

 Όταν τα σημεία αυτά αποκτήσουν συντεταγμένες στο Κρατικό Σύστημα Αναφοράς και υψόμετρο ως προς τη Μέση Στάθμη της Θάλασσας (ΜΣΘ, όπως αυτή έχει προσδιορισθεί για τη χώρα), καλούνται Τριγωνομετρικά Σημεία.

Είναι τοποθετημένα κυρίως σε κορυφές βουνών ή λόφων, φάρους, τρούλους ή κωδωνοστάσια εκκλησιών κλπ. Σε θέσεις δηλαδή τέτοιες ώστε να είναι ορατά από πολύ μεγάλες αποστάσεις.

Τα σημεία αυτά που αποτελούν το Τριγωνομετρικό Δίκτυο της χώρας τοποθετούνται μόνιμα στο έδαφος και η διαδικασία τοποθέτησής τους ονομάζεται σήμανση των σημείων.

Η κατασκευή του βάθρου και η υπερύψωση του σημείου στο ύψος του βάθρου ονομάζεται επισήμανση και έχει ως σκοπό τα σημεία αυτά, να είναι ορατά από πολύ μακριά.

Τα βάθρα είναι από σκυρόδεμα, ύψους περίπου 1,00 – 1,20 μ. και διαμέτρου περίπου 0,40 μ. και είναι συνήθως είτε κυκλικά είτε τετράγωνα.

Η ίδρυση των δικτύων αναφοράς σε εθνική κλίµακα είναι ευθύνη των αρµοδίων κρατικών φορέων.

Στην Ελλάδα υπάρχει Κρατικό Γεωδαιτικό ∆ίκτυο, µε χιλιάδες τριγωνοµετρικά σηµεία που οι συντεταγµένες τους εκφράζονται στο «Ελληνικό Γεωδαιτικό Σύστηµα Αναφοράς 87» (ΕΓΣΑ 87).

Υπάρχει όµως και πολύ µεγάλος αριθµός µικρών ανεξάρτητων τριγωνοµετρικών δικτύων, τα οποία ιδρύονται για ειδικούς σκοπούς.

Η κρατική υπηρεσία που έχει αναλάβει την φροντίδα για την ίδρυση, συντήρηση, μέτρηση και υπολογισμό των συντεταγμένων και των υψομέτρων του εθνικού τριγωνομετρικού δικτύου της χώρας ήταν και είναι η Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού (Γ.Υ.Σ.).

Από την Γ.Υ.Σ. παρέχεται και κάθε πληροφορία για τις συντεταγμένες και τα υψόμετρα των τριγωνομετρικών σημείων και για τα υψόμετρα των υψομετρικών αφετηριών του υψομετρικού δικτύου της χώρας, που είναι χρήσιμοι σε πολλές μελέτες, κλπ. όπως αναφέραμε.

( Πηγή geomythiki.blogspot.com )

ΟΙ  ΟΙΚΙΣΜΟΙ  ΠΟΥ  ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΔΙΑΣΠΑΡΤΟΙ  ΣΤΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΑ  ΤΟΥ ΛΙΜΑΝΙΟΥ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ

Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως Σωτήρος Καλολιβαδίου

Έχουμε πλέον πάρει τον δρόμο προς τις ανατολικές πτυχές του βουνού εκεί που φωλιάζει ένα βυζαντινο μοναστηρι η Μονη Μεταμορφωσεως Σωτηρος του 6ου αιωνα μΧ. Η διαδρομή αυτή από τις πιο μαγευτικές δυστυχώς έχει πλέον χάσει μέρος της ομορφιάς της , αποτέλεσμα των καταστροφικών πυρκαγιών των τελευταίων ετών. Κάποια στιγμή η Φύση όμως θα αναγεννηθεί, σαν Φοίνιξ που ξαναγεννιέται απ' τις στάχτες του.

Ύστερα από μία ελικοειδή πορεία δυο περίπου χιλιομέτρων στις παρυφές του όρους Καμάρι, προβάλλει απροσδόκητα στο βάθος μιας κατάφυτης χαράδρας η Ιερά Μονή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος. Αρχικώς η Μονή ήταν αφιερωμένη στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Ήταν όμως περισσότερο γνωστή ως «Μονή Καλολιβαδίου», επειδή η τοποθεσία, στην οποία βρίσκεται, ονομάζεται Καλό Λιβάδι.
Γύρω από την Μονή υψώνονται, σαν προστατευτικά τείχη, βραχώδεις ( πρώην )πευκόφυτες πλαγιές και λοφίσκοι, που απολήγουν στη θάλασσα του Ν. Ευβοϊκού, ενώ απέναντι διακρίνονται, σαν πίνακας ζωγραφικής, οι ακτές και τα βουνά της Ευβοίας.
Στο βόρειο εξωτερικό τείχος της Μονής αναβλύζει πηγή με άφθονο δροσερό νερό, ενώ από την ρεματιά με την αδιαπέραστη βλάστηση και τα αιωνόβια δένδρα, φθάνει το γλυκόηχο κελάηδημα των πουλιών, ως ισοκράτημα των δοξαστικών ύμνων, που αιώνες τώρα αναπέμπουν προς τον Τριαδικό Θεό γενεές και γενεές μοναχών και μοναζουσών, καθαγιάζοντας και λαμπρύνοντας τον χώρο. Η παράδοση τοποθετεί την ίδρυση της γύρω στον 6ο αιώνα μ.χ.
Όλη η περιοχή αποπνέει ένα άρωμα αγιότητος, «οσμήν ευωδίας πνευματικής», όπως ακριβώς μπορεί να το αισθανθεί κανείς και σε κάθε ορθόδοξο μοναστήρι του τόπου μας, εκεί όπου η ψυχή βρίσκει ανάπαυση και μυστική παρηγοριά… Η Μονή γνώρισε μεγάλη ακμή μέχρι τις αρχές της Ελληνικής Επαναστάσεως. Σημαντική ήταν η συνεισφορά της στον απελευθερωτικό αγώνα του γένους, οπότε και λειτούργησε ως καταφύγιο και ορμητήριο των κλεφταρματωλών της περιοχής. Το τίμημα ήταν η πυρπόληση της Μονής από τον Ομέρ Πασά της Καρύστου το 1824.

Νοτιοανατολικά της Μονής Μεταμορφώσεως  βρίσκεται κρυμμένο σε βαθειά χαράδρωση με πρόσβαση από απότομο κατηφορικό χωματόδρομο, ένα παρεκκλήσιο σε ερημική τοποθεσία στις παρυφές του μεγάλου ρέματος της Χούνης. Πραγματικά επιβλητική θέση , μοναστηριακή θα τολμούσα να πώ, ένας τόπος καλά κρυμμένος με έντονο το αίσθημα του μυστικισμού ,της ασφάλειας και του καταφυγίου από τα εγκόσμια.

Πλησίον βρίσκεται και ένα δεύτερο μοναστήρι η Σταυροπηγιακή και Συνοδιακή Ιερά Μονή Οσίου Συμεών του Νέου Θεολόγου θεμελιωμένη το 1986 και αφιερωμένη στήν μνήμη τού κορυφαίου μυστικου Θεολόγου και φωτολαμπους οσίου Συμεών του Νέου Θεολόγου. Βρίσκεται τρία χιλιόμετρα έξω από τόν Κάλαμο Αττικής, σέ πανοραμική τοποθεσία.

Ο δρόμος περνάει μέσα απο το μοναστήρι και συνεχίζει με δύο επιλογές ,είτε κυκλώνοντας απο ανατολικά και με δυτική κατεύθυνση το βουνό καταλήγοντας στον επαρχιακό ασφαλτόδρομο Καλάμου-Καπανδριτίου είτε κατηφορίζοντας πρός το ρέμα της Χούνης διαδρομή απαραιτήτως για 4x4. Επέλεξα την δεύτερη επιλογή για να προσεγγίσω το ρέμα και για να έχω απρόσκοπτη θέα από την απέναντι  πλαγιά   (Μετόχι - Ρη) προς το Καμάρι

Υπάρχει η δυνατότητα διάσχισης του ρέματος από την κοίτη του, ξεκινώντας από το γεφυράκι που βρίσκεται πλησιόν στο παρεκλήσσιο του Αγίου Πέτρου και Παύλου. Περπατώντας στην κοίτη κάποιος συναντά ένα στενό φαράγγι που στο στενότερο σημείο του δεν ξεπερνά τα 2 με 3 μέτρα .Το ύψος είναι κυμαινόμενο έως τα 10 μέτρα. Κατόπιν η διαδρομή συνεχίζει να είναι θεαματική σταματώντας σε σημείο που δημιουργείται υψομετρική διαφορα με καταρράκτη που δεν δυναται να διασχίσει κάποιος χωρίς αναρρίχιση. Οι παρακάτω φωτογραφίες είναι από μία προσπάθεια διάσχισης που πραγματοποίησα πριν μερικά χρόνια. Δυστυχώς έχω απωλέσει τις φωτογραφίες του καταρράκτη.

Επόμενη στάση μας άλλος ένας θρησκευτικός προορισμός , ιδίως για τους λάτρεις του Βυζαντινού Μεγαλείου .Η εκκλησία του 'Αγίου Νικολάου στό νεκροταφείο του Καλάμου της 'Αττικής παρέμεινε γιά πολλά χρόνια ξεχασμένη, παρόλο πού κατέχει ξε­χωριστή θέση ανάμεσα στ' άλλα βυζαντινά μνημεία τής 'Αττικής, τόσο γιά τόν ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό τύπο της, οσο καί γιά τίς εξαιρετικής ποιότη­τας βυζαντινές τοιχογραφίες της.     

Λαμπρό μνημείο της βυζαντινής εποχής το οποίο στο εσωτερικό του φέρει υπολέιμματα εξαιρετικής ποιότητας βυζαντινές τοιχογραφίες. Σπαράγματα των τοιχογραφιών αυτών μπορεί κανείς να θαυμάσει στο Βυζαντινό Μουσείο των Αθηνών. Βυζαντινή σταυρεπίστεγη βασιλική 13ου αιώνα μ.Χ. - όπως προκύπτει από τις ανασκαφές - έχει κτισθεί πάνω σε παλαιότερο, επίσης ναϊκό κτίσμα. Ο παλαιός εκείνος ναός θα πρέπει να καταστράφηκε από σεισμό, δεδομένης της σεισμικότητας της περιοχής. Η ευλάβεια αλλά και η ανάγκη των κατοίκων - σε μια ταραγμένη εποχή όπως ήταν η Φραγκοκρατία - για έναν καινούργιο ναό οδήγησε στην άμεση ανέγερση νέου, και ίσως αυτό να εξηγεί και την ευτέλεια της κατασκευής του.Ό ναός έχει χτιστεί χωρίς ιδιαίτερη τεχνική επιμέλεια, μέ άργολιθοδομή άπό ακανόνιστες πέτρες καί άφθονο κονίαμα σέ συνδυασμό μέ κομμάτια άπό τούβλα καί κεραμίδια πού τοποθετούνται στά ενδιάμεσα σέ ορι­ζόντιες καί επάλληλες στρώσεις. Γενικά ή εξωτερική εμφάνιση τών τοίχων είναι ιδιαίτερα φτωχή, απουσιά­ζουν οδοντωτές ταινίες ή κεραμοπλαστικά κοσμήματα. Μόνη ένδειξη κάποιας ζωντάνιας είναι ή ενδιαφέρουσα κεραμοπλαστική διακόσμηση στό αέτωμα της δυτικής όψης του νάρθηκα πού πλαισίωνε τήν αρχική πόρτα εισόδου στό ναό .

( Πηγή https://byzantineattica.eie.gr/byzantineattica/view.asp?cgpk=490&xsl=detail&obpk=499&lg=el)

Τελείωνοντας με την επίσκεψη μας στο Κοιμητήριο του χωριού και τον Βυζαντινό Ναό του Αγίου Νικολάου βρίσκομαστε στην δυτική παρυφή του Καλάμου πλησίον του ρέματος του Μαυροδηλεσίου . Πάμε λοιπόν να γνωρίσουμε φυσιολατρικούς προορισμούς τα μεγάλα ρέματα της περιοχής !

Πιο ενδιαφερουσες από την ζωνη του δασους είναι οι ρεματιες της ευρυτερης ζωνης  όπως η Χουνη και το Μαυροδηλεσι που παρολες τις πιεσεις διατηρουν καποια φυσικοτητα . Η πυκνη βλαστηση σε συνδιασμο με την σχεδον μονιμη ροη στο μεσο τμημα αυτων των ρεματιων δημιουργει καταλληλες συνθηκες καταφυγιου για την αγρια πανιδα της περιοχης . Το περισσότερο νερό το συναντάμε κατα την έναρξη της Ανοιξιάτικης περιόδου , ειδικά εάν έχει προηγηθεί η χεμερινή περίοδος με σημαντικό ύψος βροχοπτώσεων και χιονοπτώσεων. Ο γεωλογικός σχηματισμός του υδροφόρου ορίζοντα της περιοχής είναι ενιαίος με αυτόν της βόρειας Πάρνηθας με αποτέλεσμα τα υπόγεια ύδατα του βουνού να επιστρέφουν στην επιφάνεια με την μορφή πηγών. Τέτοιες συναντάμε πολλές σε αριθμό και σε πολλές τοποθεσίες της περιοχής από βραχώδη σημεία έως και χαμηλά στην θάλασσα όπως θα δούμε παρακάτω

Αποχωρώντας από το νεκροταφείο με δυτική κατεύθυνση στρίβουμε μετά από 500 περίπου μέτρα δεξιά σε βατό χωματόδρομο . Εισερχόμαστε σε μία καταπληκτική χωμάτινη διαδρομή που διατρέχει παράλληλα με το ρέμα του Μαυροδηλεσίου και καταλήγει στο σημαντικότερο και ωραιότερο μνημείο της περιοχής το ονειροθεραπευτήριο του Αμφιαράειου. Στρίβωντας εκ  νέου , αριστερά όμως αυτή τη φορά ο χωματόδρομος οδηγεί σε ελαιώνα στον οποίο αρχίζει μονοπάτι που οδηγεί στον περίφημο καταρράκτη Μαυροδηλεσίου ή Βίλιζας. Απότομο μονοπάτι που χρειάζεται προσοχή ,πεζοπορικό εξοπλισμό και δεύτερη ενδυμασία σε περίπτωση που το ρέμα είναι φουσκωμένο και βραχείτε.

Στις παρακάτω φώτο εμφανής η βαθιά χαράδρωση με την υψομετρική διαφορα , το σημείο στο οποίο βρίσκεται ο καταρράκτης . Η ρεματιά είναι κατάφυτη

Η ΦΩΤΟΓΚΑΛΕΡΙ ΠΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΕΙΝΑΙ ΕΥΓΕΝΙΚΗ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΝΝΑΣ ΜΙΧΑ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΕΠΙΣΚΕΦΘΕΙ ΠΟΛΛΕΣ ΦΟΡΕΣ ΤΟ ΣΗΜΕΙΟ. ΤΗΝ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΘΕΡΜΑ

Στις επόμενες δύο φωτογραφίες το ρέμα Μαυροδήλεσι στο επίπεδο της θάλασσας πλέον και λίγο πριν βγεί στον κάμπο όπου αρχίζει και αντιπλημμυρική προστασία.

Κατηφορίζοντας κανείς από το χωριό του Καλάμου, τον μεγάλο κατηφορικό δευτερεύοντα ασφαλτόδρομο προς τον οικισμό Κυψέλη ,συναντά την ιστορική πηγή Καλάμου Στέρνα προσφάτως εξωρα'ι'σμένη.

Κατηφορίζοντας από την κεντρική λεωφόρο Καλάμου - Αγίων Αποστόλων, τα Πλατάνια με την εκκλησία του Αγίου Τιμόθεου αποτελούν θέση ορόσημο για όσους επισκέπτονται και γνωρίζουν την περιοχή. Τα νερά στο συγκεκριμένο σημείο ρέουν σταθερά χειμώνα - καλοκαίρι σε παρακείμενο ρέμα ,πλησίον του οποίου βρίσκεται και πηγή που σχηματίζει μικρό καταρράκτη

Τα υπόγεια ρεύματα απο την Πάρνηθα φθάνουν έως την παραλία των Αγίων Αποστόλων δημιουργώντας μικρά ποτάμια γλυκού νερού που εκβάλλουν με δύναμη στην θάλασσα. Η ροή τού νερού είναι εντυπωσιακή και γίνεται τυρβώδης εκεί όπου το νερό συναντά βράχια ή άλλα εμπόδια, οπότε αρχίζει να «αφρίζει» και να στριφογυρίζει. Οι παλιοί κάτοικοι της περιοχής εκμεταλλεύομενοι ακριβώς αυτό το φυσικό φαινόμενο του νερού , κατασκεύασαν πλησίον των πηγών νεροτριβή που μπορεί κανείς να χρησιμοποιήσει έως και σήμερα.

Ανεβαίνοντας τώρα κανείς το δρόμο από Αμφιαράειο προς το χωριό του Καλάμου  συναντάει εντυπωσιακές εικόνες που σχηματίζουν οι ασβεστολιθικοί βράχοι πλαισιώνοντας τα ρέματα,  λεκάνη απορροής  των ομβριων αλλα και υπόγειων υδάτων προς την θάλασσα του νότιου Ευβοικού.

ΑΝΟΙΞΗ , ΙΣΩΣ Η ΩΡΑΙΟΤΕΡΗ  ΕΠΟΧΗ ΓΙΑ ΝΑ ΕΠΙΣΚΕΦΘΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ

Η εκκλησία βρίσκεται στο κέντρο του Καλάμου και αποτελεί στην ουσία την κεντρική πλατεία, αφού την καταλαμβάνει σχεδόν ολόκληρη. Επάνω στην πλατεία υπάρχει και ένα μικρό συντριβάνι. Οι λιτές γραμμές με το λευκό χρώμα ουδεμία σχέση έχουν με το εσωτερικό του ναού. Στο εσωτερικό κυριαρχεί έντονα το ξύλο. Ξύλινη σκεπή με μεγάλα δοκάρια, ξύλινο τέμπλο αρχιτεκτονικής και αισθητικής ομορφιάς, ξύλινα προσκυνητάρια. Ο εσωτερικός διάκοσμος δεν απαντάται αλλού στη περιοχή. Ιδιαίτερα προσοχή έχει δωθεί στο τέμπλο, αφού είναι μοναδικό, με τα μεγάλα γράμματα σε χρυσό χρώμα και τις παλιές ξύλινες αγιογραφίες. Τα σκαλίσματα δε, μοναδικά. Οι αγιογραφίες μεγάλες και καθαρές απεικονίζουν αγίους και παραστάσεις από τη ζωή του Κυρίου. Η ιερή κατάνυξη περιβάλλει εσωτερικά το χώρο. 

Το μνημείο του Οπλαρχηγού Καλαμιώτη. Οι παλαιότεροι κάτοικοι του Καλάμου είναι Αρβανίτες , πασίγνωστοι για τους αγώνες που έδωσαν με φανατισμό κατά του Τούρκου. Εγκαταστάθηκαν στην Αττική τον 14ο αιώνα μ. Χ. και οι πιο ηλικιωμένοι από αυτούς μιλάνε μέχρι σήμερα τα Αρβανίτικα. Σημαντικό ιστορικό γεγονός  του αγώνα κατά των Τούρκων στην Αττική είναι η μάχη που έγινε στον Κάλαμο στις 18 Απριλίου του 1821 κατά την οποία οι Τούρκοι μετά από σκληρό αγώνα τράπηκαν σε φυγή και αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την Αττική. 

Ο Κάλαμος βρίσκεται  στη θέση του αρχαίου Δήμου Ψαφίδας που ανήκε στην Αιαντίδα φυλή . Μετά την απελευθέρωση από τον τουρκικό ζυγό  ιδρύθηκε ο δήμος Περαίας με έδρα τον Κάλαμο. Σήμερα ο ανήκει στο δήμο Ωρωπού. Σπουδαιότερη ιστορική προσωπικότητα που γεννήθηκε και μεγάλωσε στον Κάλαμο και έδρασε κατά τη  περίοδο του 16ου αιώνα είναι ο άγιος Τιμόθεος Ευρίπου, κτήτορας της Ιεράς Μονής Πεντέλης. Είναι ο πολιούχος του Καλάμου.

Περπατώντας κάποιος στον αμφιθεατρικά χτισμένο Κάλαμο θα συναντήσει γραφικές εικόνες από το παρελθόν και το παρόν του. Παλιές δίπατες κατοικίες νεοκλασσικού ρυθμου, μα και αγροικίες του περασμενου αιώνα,  απαντώνται σε αρκετά σημεία του χωριού  ανάμεσα στις σύγχρονες οικοδομές